چرا اسید هیومیک استفاده کنم؟

اسید هیومیک چیه؟ به چه درد میخوره؟ چرا انقدر مصرفش بالاست؟ اصلا از چی درست شده؟ در این مقاله توضیحات کاملی درباره اسید هیومیک و نقش آن در رشد گیاه و همینطور منشائ آن میپردازیم. در ادامه این مقاله همراه ما باشید. (تماس با ما)

اسید هیومیک چیست؟

اسید هیومیک محصول نهايي تجزيه هر ماده آلي در شرايط ويژه و توسط ميکروارگانيسم‌هاي خاص مي‌باشند. اين ماده پی اچ اسيدي ضعيف (3.8 تا 5) دارد و مشتقی از هوموس مي‌باشد. هیومیک اسید حقيقتاً هيچ شباهتي به اسيدهاي شناخته شده چه معدني و چه آلي ندارد. مواد هيوميکي در واقع طيف وسيعي از ترکيبات آلي- معدني گوناگون نظير اسيدهاي آمينه، پپتيدها، فنول‌ها، آلدئيدها و اسيدهاي نوکلئيک در پيوند با انواع کاتيون‌ها مي‌باشند

که مجموعاً ترکيب بسيار پيچيده‌ و شگفت ‌انگيزي را ساخته‌ اند که مي‌توانند ميليو‌ن‌ها سال در طبيعت دوام بياورد و اعمال بسيار شگرفي انجام دهد که قابل قياس با هيچ ترکيب ديگري نيست. اسيدهاي هيوميک قابليت اتصال به 6 عنصر معدني شامل عناصر ماکرو و ميکرو را دارا هستند. اتصال هيوميک اسيد به عناصر معدني موجب ميشود عناصر غير قابل جذب، فيکس شده يا کم جذب در محيط اطراف ريشه به صورت قابل جذب دربيايند. در حقيقت هیومیک اسید نقش کلات کننده عناصر را دارد.

جایگاه اسید هیومیک در دنیا:

در دنیا استفاده از این کود بسیار رایج است که دلایل مختافی هم دارد. برای مثال:

1. قابليت استفاده در کشت‌هاي ارگانيک در حاليکه بسياري از کودهاي شيميايي نظير NPK در اين موارد ممنوعيت دارد.
2. 100 درصد ارگانیک میباشد و هیچ خطری برای محیط زیست ندارد.
3. موجب احياي توازن در خاک‌هايي که قبلاً بطور نامناسب کوددهي شده‌اند میشود.
4. سازگاري با محيط زيست و فقدان نگراني از آلوده شدن آب‌هاي سطحي و زيرزميني دارد.
5. به افزايش مقاومت نسبت به بيماري‌ها در نتيجه کاهش مصرف سموم کمک میکند.
6. کاهش هزينه‌هاي کارگري به دليل استفاده از حجم کم در مقايسه با کودهاي آلي.
7. موجب صرفه‌جويي در مصرف کود شيميايي و کاهش هزينه‌ها میشود.

حتی در کشورهايي نظير استراليا و آمريکا که بخش‌هاي مهمي از خاک‌شان کويري است و با مشکلاتي مشابه ما مواجه‌اند، هدف های جدي‌تر براي مصرف هيوميک‌ها وجود دارد.
در چنين سرزمين‌هايي، آب و خاک غالباً قليايي یا همان اسیدی است و هيوميک اسيد در محيط قليايي بهتر عمل مي‌کند. جدا از این مناطق بياباني با مشکلات ديگري نظير کمبود مواد آلي خاک، کم‌آبي، شوري، نوسان شديد دما در شبانه روز (تنش گرمايي و سرمايي) و ساختار نامناسب خاک درگير هستند.

سوال پر تکرار:

ممکن است اين سؤال براي خواننده پيش بيايد که آيا هيوميک اسيد به رشد و تکثير ميکروب‌ها و قارچ‌هاي بيماريزا هم کمک مي‌کند؟
پاسخ منفي است. دليلش اين نيست که هيوميک اسيد همانند يک موجود هوشمند، دوست را از دشمن تشخيص مي‌دهد، اما به دليل اينکه هيوميک اسيد محصول قارچ‌ها و باکتري‌هاي غير بيماريزا است با نيازهاي فيزيولوژيکي اينگونه موجودات نيز سازگاري بيشتري داشته، نتيجتاً به رشد و تکثير آنها کمک مي‌کند. نتيجه نهايي اين کار تنگ شدن ميدان فعاليت ميکروارگانيسم‌هاي پاتوژن (بيماريزا) است.

منشا اسید هیومیک:

هیومیک اسید از معادن لئونارديت که طي ميليون ها سال در اثر انباشته شدن بقاياي گياهي و تحت شرايط خاص رطوبت، دما، فشار و اکسيد شدن به وجود مي آيد. علاوه بر اينکه صد در صد ارگانيک بوده داراي مقادير بالايي از اسيدهاي هيوميک و فولويک است. کشور چين کشوري با ذخاير عظيمي از معادن لئونارديت است. در رده بندي لايه هاي معادن لئونارديت لايه هاي جوان داراي درصد بيشتري از هيوميک و فولويک اسيد بوده و از ارزش بالاتري برخوردار است.
پی اچ اسيدي لئونارديت حلاليت آن در آب را کاهش مي دهد، به اين منظور هيوميک اسيد را با پتاسيم ترکيب مي کنند تبادلات کاتيوني و آنيوني صورت گرفته محدوده PH را قليايي و باعث انحلال صد در صد پتاسيم هيومات در آب مي شود. هيوميک اسيد به خودي خود قابليت انحلال ندارد.

برخی از فواید مهم هیومیک اسید:

• افزايش توليد کلروفيل و سبزدانه در برگ درختان
• افزودن مواد آلي به خاک هايي با کمبود مواد آلي
• افزايش فعاليت هاي آنتي اکسيداني
•  کمک به بهبود جذب مواد مغذي توسط گياهان
• محرک آنزیم های گیاهی
•   افزايش قدرت ريشه گياهان و درختان
• اسید هیومیک به تقليل و کاهش سميت موادي همچون فلزات سنگين، هيدروکربن ها، آفت کش ها و کمک نموده و سديم سمي را کاهش مي دهد.
• تحريک فعاليت مفيد ميکروبي درون خاک
• بهبود جوانه زني بذر
• کنترل بیماری های ریشه
• بهبود و افزايش نگهداري حاصلخيزي خاک باغات و مزارع
•  از اطريق افزايش انسجام ذرات ريز خاک، باعث کاهش در فرسايش خاک مي گردد.
•  ارگانيک بودن و در نتيجه سالم و بي خطر بودن براي محيط زيست، حيوانات، گياهان و انسان
•  حفظ و افزايش سلامت گياه و افزايش بازدهي توليد محصول

نکته مهم:يکي از وظايف اسید هیومیک کمک به کاهش pH خاک هاي قليايي و آهکي مي باشد. البته براي اصلاح خاک هاي قليايي و آهکي و به منظور کاهش اسيديته خاک زمين هاي کشاورزي از مواد ديگري همچون اسيد سولفوريک و يا کود سولفات آمونيوم نيز مي توان استفاده نمود. همچنين اسيد هيوميک مقاومت به شوري آب و خاک، کم آبي و سرما را هم در گياهان افزايش مي‌دهد.

نقش هیومیک اسید در اصلاح ساختار خاک:

1. افزايش مقاومت گياه نسبت به خشکي : ترکيبات هيوميک ساختار فيزيکي و دانه بندي خاک را بهبود بخشيده و فضاي بيشتري را براي نفوذپذيري آب ايجاد مي کند. پيوند تشکيل شده هيوميک با مولکول هاي آب تعريق را کاهش مي دهد و آب درون گياه را حفظ مي کند.
2.هيوميک ها پيش از اينکه کود باشند اصلاح کننده خاک هستند. مواد آلي به خصوص هيوميک اسيد بار منفي خود را به ذرات خاک رس منتقل نموده و باعث چسبندگي ذرات رس و افزايش نفوذ پذيري خاک ميشود. در حقيقت پليمرهاي هيوميک شبيه يک چسب ارگانيک عمل کرده و مواد معدني خاک را به هم مي چسبانند. در ايران با توجه به کمبود ماده آلي و شوري خاک استفاده از مواد هيوميکي در بهبود شرايط فيزيکي خاک تاثير بسزايي دارد.

3. افزايش ظرفيت نگهداري آب در خاک : مواد هيوميکي در ابتدا با بهبود ساختار خاک نفوذ پذيري و نگهداري آب را تسهيل کرده و با تشکيل پيوند با مواد معدني خاک مانند شبکه اي اسفنجي عمل مي کند که ظرفيت نگهداري آب را تا 7 برابر افزايش مي دهد. بنابراين خاک هاي داراي مواد هيوميکي قادرند آب مورد نياز گياه را در دوره هاي خشکي تأمين کنند.

نقش هیومیک اسید در بهبود خواص شیمیایی خاک:

 1. افزايش مقاومت گياه نسبت به خشکي : مواد هيوميکي کلر و سديم خاک را به خود جذب کرده و در صورت لزوم در اختيار گياه قرار مي دهند. اتصال گروه کربوکسيل مواد هيوميکي به کاتيون Ca2+، Mg2+، Na+ و k+ اثر شوري اين کاتيون ها در خاک را خنثي کرده و در نهايت درجه شوري خاک را کاهش مي دهند.

2. توازن و افزايش جذب عناصر غذايي : تأمين عناصر غذايي مورد نياز گياه به تنهايي براي رشد گياه کافي نيست. هيوميک اسيد به انحلال و آزادسازي عناصر ماکرو و ميکرو کمک کرده و باعث توازن جذب عناصر غذايي مي شود. از آنجايي که بيش بود بسياري از عناصر مانند فسفر مانع جذب ساير عناصر مي شود هيوميک اسيد باعث جذب بيشتر عناصر و کاهش تثبيت آن ها مي شود.

3.  کلات کردن عناصر خاک : مواد هيوميکي کلات کننده هاي قدرتمند عناصر ميکرو مانند آهن، روي، منگنز و مس بوده و علاوه بر افزايش قابليت جذب دسترسي گياه به اين عناصر را به طور قابل توجهي افزايش مي دهد. ترکيبات هيوميک با اتصال گروه هاي حاوي اکسيژن خود به عناصر ميکرو باعث کلات شدن اين عناصر مي شود.

نقش آن در بهبود خصوصيات بيولوژيک خاک:

1.افزايش ظرفيت نگهداري آب در خاک : ريشه ها نقش مهمي در جذب و انتقال عناصر غذايي دارند بنابراين گياهي که ريشه هاي وسيع تر و قوي تري داشته باشد سالم تر و نسبت به شرايط نامساعد طبيعي مقاوم تر خواهد بود. آزمايشات نشان داده هيوميک اسيد تأثير شگرفي در افزايش حجم ريشه گياه و ريشه زايي گياه دارد. هيوميک در ابتدا با اصلاح ساختار فيزيکي خاک فضاي مناسب تري براي نفوذ ريشه ايجاد کرده و با افزايش نفوذپذيري سلول ها باعث جذب بهتر عناصر و توسعه گياه مي شود.
هيوميک با توليد بيشتر اسيد نوکلئيک و اسيدهاي آمينه تکثير سلولي به خصوص در ريشه را افزايش مي دهد.

2.افزايش جمعيت و فعاليت ميکروارگانيسم هاي خاک : مواد هيوميکي داراي منابع غذايي و محرک رشد ميکرو ارگانيسم هاي مفيد تشکيل دهنده فلور خاک هستند و با افزايش نفوذپذيري ديواره سلولي، تسريع توليد پروتئين ها و اسيدهاي نوکلئيک به تکثير موجودات کمک مي کند.

3.تنظيم هورمون هاي گياهي : هيوميک آنزيم هاي مخرب هورمون هاي رشد را بي اثر کرده و باعث تنظيم بهتر رشد گياه مي شود. به طور مثال هيوميک از تخريب هورمون اکسين با بي اثر کردن آنزيم ايندول استيک اکسيداز جلوگيري کرده و در نتيجه گياه مي تواند متابوليسم عادي خود را ادامه دهد.

بهترین زمان استفاده:

کود اسيد هيوميک يک کود کشاورزي آلي و توليد شده از مواد کاملا طبيعي مي باشد و هيچ گونه کود شيميايي در آن به کار نرفته است بنابراين مصرف کود هيوميک اسيد در هر زمان ممکن بوده و براي گياهان ضرري ندارد ولي به منظور دستيابي به حداکثر عملکرد اين کود، بهتر است کوددهي در زمان هاي مشخصي انجام شود تا هم تاثير کلاته شدن به خوبي صورت گيرد و هم گياه بيشترين آمادگي را براي جذب مواد مغذي موجود در کود اسيد هيوميک داشته باشد. مناسب ترين و بهترين زمان مصرف اسيد هيوميک براي تقوي درختان ميوه در باغات در هنگام کاشت نهال است.
در زمين هاي زراعي نيز اين زمان پيش از کاشت محصول مي باشد. دليل اهميت کوددهي پيش از کاشت اين است که در اين صورت، خاک داراي حاصلخيزي بالايي مي شود و ميزبان خوبي براي رشد گياهان و درختان خواهد بود زيرا درختان در دو دوره زماني بيشترين نياز را به مواد پرمصرف و ريز مغذي ها دارند، يکي در هنگام رشد و ديگري در زمان ميوه دهي. در صورتيکه در زمان هاي ذکر شده از کود اسيد هيوميک استفاده شود، گياه و خاک به طور همزمان از آمادگي لازم براي فعاليت برخوردار مي شوند و در نتيجه جذب مواد آلي و مواد معدني به حداکثر مي رسد. استفاده از هيوميک اسيد بهتر است از ساعاتي پس از شروع آبياري محصول شروع شود.

کشاورزی ارکیده در خدمت شماست!