همه چیز درباره پوسیدگی ریشه درختان

پوسیدگی ریشه درختان به عنوان یکی از عوامل مهم و موثر در کاهش طول عمر، ثمردهی و سلامت درخت، مورد توجه باغداران و فعالان محیط زیست قرار دارد. فرایند ایجاد پوسیدگی در ریشه ی درختان به صورت تدریجی بروز پیدا می کند. این پروسه باعث کاهش توانایی درخت برای جذب انواع مواد غذایی می شود. با عدم دریافت مواد مغذی لازم، مقاومت درختان در برابر عوامل آسیب رسان محیطی کاهش پیدا می کند. همچنین یک درخت دارای ریشه ی پوسیده، بسیار ضعیف تر بوده و احتمال بالاتری برای ابتلا به بیماری های مختلف قارچی را دارد. این درختان در برابر حمله ی موریانه، بیماری ها و انواع آفت ها، بسیار آسیب پذیر هستند. (تماس با ما)

بررسی علل پوسیدگی ریشه درختان و شناسایی عوامل دخیل در این فرایند می تواند از بروز بسیاری از آسیب های بعدی پیشگیری به عمل آورد. با بررسی و شناسایی عوامل پیش برنده ی پوسیدگی ریشه ی درختان و پیشگیری از آنها، می توان درخت مورد نظر را از نابودی نجات داد. البته بخشی از فرایند پوسیدگی ریشه درختان به دنبال افزایش سن آنها رخ می دهد؛ این بخش در واقع اجتناب ناپذیر است. ولی ایجاد پوسیدگی زودهنگام ریشه در درختان جوان تر، با بروز ضرر و زیان هنگفت برای باغداران و آسیب های شدید زیست محیطی برای جنگل و مراتع ملی، همراه است. در نتیجه در این مقاله به بررسی علل پوسیدگی ریشه درختان، راه های شناسایی پوسیدگی ریشه درختان، راه های پیشگیری از پوسیدگی ریشه درختان و عوامل تقویت کننده ی ریشه ی درختان، می پردازیم.

علل مهم ایجاد پوسیدگی در ریشه ی درختان:

در اغلب موارد، علل پوسیدگی ریشه درختان را به عوامل بیماری زای خاکزی ارتباط می دهند. مهم ترین عوامل خاکزی موثر در ایجاد پوسیدگی ریشه درختان، قارچ ها و بیماری های ناشی از آنها است. در این دسته می توان به معرفی دو قارچ مهم تحت عنوان فیتوفترا و رزلینیا پرداخت. قارچ فیتوفترا یکی از گونه های بسیار مخرب ریشه ی درختان میوه، به خصوص درختان گردو، به شمار می رود. کلمه ی فیتوفترا به معنای تخریب گر گیاه است. در تمام نقاط جهان و محیط های دارای رطوبت مناسب و خاک مساعد، امکان رشد و تکثیر این قارچ وجود دارد.

بیماری پوسیدگی ریشه ناشی از قارچ فیتوفترا، می تواند به صورت همزمان در ریشه و طوقه درختان ایجاد شود. متاسفانه شدت بیماری زایی و قدرت تخریب ریشه و طوقه توسط این قارچ بسیار بالا است. بنابراین لازم است از درختان خود نسبت به چنین عامل مخربی محافظت به عمل آورید. متاسفانه تمام گروه های شناخته شده از فایتوفیرا بیماری زا هستند و حدود 70 گونه ی آن بسیار خطرناک است. این قارچ میزبان اختصاصی ندارد. تمام درختان زینتی، غیر زینتی، مثمر و غیر مثمر و درختان جنگلی، می توانند توسط فایتوفیرا مورد حمله قرار گیرند. تنها گونه ی تک میزبانه از این قارچ، p. اینفستانس نام دارد و به صورت اختصاصی به سیب زمینی حمله می کند.

قارچ رزلینا و پوسیدگی ریشه:

قارچ رزلینیا یکی دیگر از انواع قارچ های ایجاد کننده ی پوسیدگی ریشه است. این بیماری را تحت عنوان ریشه سفید یا پوسیدگی رزلینیایی هم می شناسند. در اصفهان این بیماری را تحت عنوان خوره می شناسند. این بیماری در زمین هایی که زه آب دارند یا در جنگل هایی که درختان آنها را تراشیده و جایگزین کرده اند، شیوع نسبتا بالایی دارد. در نمای میکروسکوپی، ریسه ی دیواره دار قارچ قابل مشاهده است. در در مجاور هر بند از ریسه می توان یک برجستگی مشاهده کرد که شبیه گلابی است. این قارچ قادر است مدت طولانی در ریشه ی گیاه به صورت نهفته( میسلیوم) باقی بماند و در شرایط مناسب فعال شود.

عواملی همچون رطوبت بالای خاک، دمای حدودا 25 درجه، خاک های غنی از مواد آلی و زه دار، شرایط مساعد جهت رشد و تکثیر این قارچ را فراهم می کنند. تمایل عجیب این قارچ برای پوسیدگی ریشه درختان جوان باعث ایجاد آسیب های بسیار زیادی به درختان می شود. تماس بین ریشه های آلوده یا انتقال قطعات پوسیده توسط جریان آب می تواند باعث انتشار بیماری در بین درختان مجاور شود.

راه های شناسایی:

به طور کلی علائم پوسیدگی ریشه، در بخش های هوایی گیاه نمود پیدا می کند. درختانی که دچار پوسیدگی ریشه شده اند، دارای برگ های رنگ پریده و پژمرده هستند. فرایند رشد در درختان بیمار کند شده و شاخسار های جدید روی آنها تشکیل نمی شود. در رابطه با درختان مثمر ثمر، با دیدن میوه های کوچک و چروکیده می توان به پوسیدگی ریشه درخت شک کرد. درختانی که دچار پوسیدگی ریشه شده باشند قبل از سایر درختان خزان می کنند. ریزش برگ و زرد شدن برگ ها در این درختان زودتر و سریع تر از سایر درختان آغاز خواهد شد؛ در واقع از اصطلاح “خزان کردن زودرس” برای این درختان استفاده می شود.

بررسی انجام شده روی ریشه های درختان مبتلا به پوسیدگی ریشه نشان داده است که در ابتدای بیماری، ریشه های کوچکتر درگیر می شوند. پوسیدگی ریشه درخت باعث می شود تا این ریشه های بیمار نسبت به حالت عادی، کوچکتر شوند. عفونت و پوسیدگی ریشه ی درختان به تدریج در سایر ریشه های بزرگتر و بافت های مجاور نفوذ کرده و گسترش پیدا می کند.

در فصل زمستان یا شرایطی که برای رشد عامل ایجاد پوسیدگی ریشه مناسب نیست، می توان نشانه های حضور عامل را بررسی کرد. به عنوان مثال، وجود میسلیوم های متعدد روی ریشه ی درختان نشانه ی وجود قارچ است. در نهایت درختان مبتلا به پوسیدگی ریشه خشک می شوند و از بین می روند. در صورتی که درخت خشک شده را بررسی کنید، شاهد یک کپک خاکستری مایل به سفید در ریشه ی آن خواهید بود. متاسفانه این توده ی کپک از هزاران رشته ی قارچ تشکیل شده که قابلیت رشد و سرایت به درختان مجاور را دارند.

یکی دیگر از نشانه های پوسیدگی ریشه درخت، سست شدن درخت در محل است. درختان و به خصوص نهال های جوان مبتلا به پوسیدگی ریشه در محل خود لق هستند. این درختان با کوچکترین فشار یا حرکت از جای خود کنده می شوند. علت این امر نیز از بین رفتن ریشه ی درخت است.

راه های پیشگیری :

آشنایی با راه های پیشگیری از پوسیدگی ریشه ، یکی از اقدامات مهم قبل از شروع باغداری است. وقتی شما عامل ایجاد کننده ی بیماری و راه پیشگیری از آن را بشناسید، به راحتی قادر به حفاظت از محصولات خود در برابر آن خواهید بود. به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری های پوسیدگی ریشه درختان می توان اقدامات زیر را انجام داد:

1.در باغ های احداث شده باید رطوبت و زه آب زمین را کنترل کرد. همانگونه که پیشتر ذکر شد، یکی از شرایط مساعد جهت رشد انواع قارچ های مخرب ریشه، رطوبت و زه آب در خاک است. با ایجاد مسیر مناسب جهت تهویه ی خاک و کنترل رطوبت آن می توان از بروز بیماری های ریشه و پوسیدگی آنها پیشگیری کرد.

2.درخت های پیوندی  نسبت به سایر درخت ها دارای حساسیت بیشتری نسبت به عوامل بیماری زا هستند. بنابراین برای حفاظت از آنها می توان از پایه های متحمل استفاده کرد.

3.کاهش میزان اشباع خاک و به حداقل رساندن آن در مجاورت ریشه یکی دیگر از اقدامات موثر در پیشگیری از پوسیدگی ریشه درختان به شمار می رود.

4.استفاده از سموم قارچ کش برای کنترل و کاهش جمعیت قارچ های بیماری زا، می تواند در کنترل بیماری نقش موثری داشته باشد. موادی همچون فوزتیل آلومینیوم قادرند قارچ را از بین برده و درخت بیمار را درمان کنند. اما باید در نظر داشته باشید تنها در صورت ایجاد بیماری در یک درخت می توانید از این سم استفاده کنید. در ابتدا سه بار در بهار به فاصله ی یک ماه و سپس یک بار در پاییز، از این سم کنید.

5.استفاده از تشتک و پشته های کم ارتفاع در اطراف درختان یکی دیگر از راه های پیشگیری است. این تشک یا پشته ها باعث جلوگیری از تماس مستقیم آب با طوقه و تنه ی درختان می شوند. در نتیجه ی استفاده از این موارد، میزان ابتلای درختان به قارچ کاهش پیدا می کند.

6.در انتها باید درختان بیمار را به طریقی از سایر درختان جدا کنیم تا مانع ابتلای آنها شویم. برای این منظور می توان ریشه و بخش های عفونی درخت بیمار را توسط تراشیدن جدا کرد. سپس بخش های تراشیده شده را با محلول هایی همچون تالک یا فوزتیل آلومینیوم بپوشانیم. این امر علاوه بر کاهش روند بیماری در درختان، مانع از انتقال آن به درختان سالم می شود.

عوامل تقویت کننده ی ریشه درختان:

برای تقویت و پیشگیری از پوسیدگی ریشه درخت می توان از اقدامات خاصی استفاده کرد. یکی از راه های تقویت ریشه درختان استفاده از کود کمپوست است. این کود دارای مواد مغذی غنی شده و موثر جهت تقویت ریشه ی گیاهان است. در ادامه می توان از کود های طبیعی که شامل شاخه و برگ های خود درخت است نیز به عنوان کود استفاده کرد. انواع دیگر کودها شامل کود مایع است. این کود نیز می تواند برای تقویت ریشه درختان و افزایش مقاومت آن در برابر عوامل بیماری زا مورد استفاده قرار داده شود.