نقش سیلیس در گیاهان
سیلیس عنصری که در کشت و زرع کاربرد فراوانی دارد. در واقع دومین عنصر شناخته شده در جهان است که به وفور یافت می‌شود و اخیرا متوجه اثرات آن در کشاورزی شده‌اند. نقش سیلیس در گیاهان مخصوصا وقتی در شرایط سخت محیطی قرار دارند، افزایش مقاومت و حفظ سلامتی آنها است. ریشه گیاهان قدرت جذب آن را به صورت ارتو سالیسیلیک اسید دارند. سیلیس عنصری است ک برای تقویت بیشتر خاک استفاده می‌شود همچنین مقاومت گیاهان را افزایش می‌دهد و در عملکردهای زیستی آنها تاثیر مستقیم می‌گذارد. امروزه از این عنصر به صورت کود به اشکال مختلف استفاده می‌شود که در این مقاله به آن بیشتر می‌پردازیم. (تماس با ما)
فواید سیلیس در تقویت گیاهان:
نقش سیلیس در گیاهان با جذب از طریق ریشه‌ها آغاز می‌شود. مسیر حرکتی این عنصر آوندهای چوبی است. نحوه توزیع آن در بخش‌های مختلف گیاه نظیر برگ‌ها، شاخه‌ها و غیره بر طبق میزان تعرقی که دارند مشخص می‌شود. نیاز به عنصر سیلیسیم به نوع گیاه و جنس خاک تعیین می‌شود. این ماده مانع از مسمومیت گیاه بر اثر جذب فلزات سنگین مانند کادمیوم، منگنز، آرسنیک و آلومینیوم می‌شود.
نقش سیلیس در گیاهان افزایش مقاومت آنها نسبت به تنش‌های محیطی است. عواملی نظیر سرما، خشکی، دمای هوا، شوری خاک از جمله مواردی هستند که سیلیسوم گیاه را نسبت به آنها مقاوم می‌کند. همچنین باعث افزایش جذب نور آفتاب توسط گیاهان می‌شود. اما مزیت دیگر سیلیسیم برای گیاهان افزایش مقاومت آنها در مقابل آفات و بیماری‌ها است. این عنصر با ایمن کردن گیاهان در مقابل سن، ورس، زنجرک، پسیل و بلاست، کرم ساقه خوار، کپک‌های پودری سلامت و رشد آنها در هر شرایطی حفظ می‌کند.
مهمترین تاثیر گذاری سیلیس در گیاهان تقویت کردن دیواره‌های سلولی است که مانع از نفوذ قارچ‌ها به گیاه می‌شود. سیلیسیم مقدار جذب بور را در گیاه افزایش می‌دهد. بور یکی از عناصر مهم است که نباتات برای نگهداری قند به شدت نیاز دارند.
مزایای سیلیس در خاک:
استفاده از سیلیس در خاک مزایایی را به همراه دارد از جمله:
- تولیدات کشاورزی را به شدت افزایش می‌دهد.
- تحرک عناصر سنگین خاک مانند منگنز، آلومینیوم و آهن را کم می‌کند.
- خاک را در برابر فرسایش مقاوم می‌کند.
- موجب می‌شود مواد آلی موجود در خاک ثابت بمانند.
- مانع از بین رفتن پتاسیم و فسفر در اثر شستشوی خاک می‌شود.
- باعث بهبودی و اصلاح بافت خاک می‌شود.
- موجب افزایش فعالیت میکروب‌های مفید خاک می‌شود.
- موجب ماندگاری بیشتر رطوبت در خاک می‌شود.
- وزن محصولات کشاورزی را افزایش می‌دهد.
- ماندگاری محصولات انبار شده را طولانی می‌شود.
سیلیس در خاک به 3 شکل مختلف وجود دارد:
- به صورت جامد در بافت کانی‌های رس و سیلیکات‌های آمورف مشاهده می‌شود: اولین منبع تامین سیلیس به شمار می‌رود.
- به صورت سطحی جذب خاک شده است : از مهمترین منابع تامین سیلیسیم محلول است.
- در محلول خاک وجود دارد.
نشانه‌های کمبود سیلیس در کشاورزی:
کمبود سیلیس برای گیاهان خالی از عوارض نخواهد بود. به طور کلی کمبود آن با علائم خاصی بروز نمی‌کند. زمانی متوجه عدم جذب این عنصر توسط گیاهان می‌شوید که مقاومت آنها در مقابل آفات و بیماری‌ها بسیار کم شده است. به عنوان مثال گیاهانی مانند خیار، گندم، کدو تنبل در طول دوره رشد خود به احتمال خیلی زیاد درگیر بیماری کپک پودری می‌شوند. در صورتی که سیلیس به اندازه کافی در درون این گیاهان وجود داشته باشد مقاومت آنها بسیار بالا خواهد رفت. در غیر این صورت به سرعت درگیر این بیماری خواهند شد. هرچه میزان سیلیس در بافت گیاهان بیشتر باشد مقاومت آنها در مقابل حمله آفات نیز بهتر خواهد بود. (نقش سیلیس در گیاهان)
بالطبع کمبود سیلیس از حجم بافت گیاه می‌کاهد و ساقه‌های آن شروع به تحلیل رفتن می‌کند. تولید کلروفیل در برگ‌ها کم شده در نتیجه فتوسنتز نیز کاهش پیدا می‌یابد. به طور کلی وجود سیلیسیم به جذب بهتر و موثرتر سایر عناصر نیز کمک می‌کند و در صورت کمبود این عنصر رشد دانه‌ها نیز با کندی صورت می‌گیرد. رفته رفته عملکرد کلی گیاه نیز کاهش پیدا کرده و ظاهر آن پژمرده خواهد شد. ادامه دار شدن این روند به پوسیدگی کامل گیاه منجر خواهد شد.
پیشگیری و رفع کمبود سیلیس:
برای جبران کمبود سیلیس و پیشگیری از بروز آن باید از کودهای سیلیس استفاده کرد. کود سیلیکات پتاسیم که بسیار غلیظ است و به شکل محلول در بازار عرضه می‌شود بهترین گزینه برای استفاده است. این کود حاوی پتاس نیز می‌باشد که به افزایش بهره‌وری خاک کمک می‌کند و مقاومت و کیفیت محصول را به شدت بالا می‌برد. البته که سیلیس به تنهایی به عنوان کود نیز در خاک قابل استفاده است. اما اینکه در هر فصل چه میزانی از آن برای گیاهان مناسب است را باید از کارشناسان مجرب سوال بفرمایید.
طرز استفاده از کودهای سیلیس در خاک:
به دلیل غلظت زیاد این کودها برای کمک به رفع کمبود سیلیس در خاک باید کود را با آب رقیق کرده و استفاده کنید. برای رقیق کردن آن باید به ازای هر 1 لیتر کود سیلیکات سولفات 300 لیتر آب اضافه شود تا به غلظت استاندارد برسد و قابل استفاده برای گیاهان باشد. محلول پاشی بهترین و سریع‌ترین روش تزریق سیلیسیم به گیاهان خواهد بود.
نکته‌ای که لازم است در مورد مصرف کودهای سیلیکات ذکر شود این است که قابلیت ترکیب شدن با سایر کودها را ندارند. در نتیجه نباید آن را به همراه سایر کودها مصرف کنید. این کار باعث بروز مسمومیت در گیاهان می‌شود. سیلیکات پتاسیم با کلسیم تداخل دارد. یعنی در زمانی که گیاه نیاز شدید به کلسیم دارد استفاده از کود سیلیس باعث عدم جذب کلسیم خواهد شد. بنابراین در زمان کوددهی باید به این مورد دقت شود.
بهترین زمان استفاده از کودهای سیلیکات سولفات:
بهترین زمان برای شروع استفاده از کود محلول از زمانی است که گیاه 8 برگی می‌شود. بعد از آن هر 20 روز 1 مرتبه عملیات کود دهی یا محلول پاشی تکرار می‌شود. میزان مصرف کود نیز به ازای هر 1 هکتار زمین 10-8 لیتر محلول به کار برده می‌شود.
اهمیت استفاده از کودهای سیلیکات برا رفع کمبود سیلیس:
معمولا خاک‌ها به صورت طبیعی در خود، عنصر سیلیسیم را دارند، اما کاشت و برداشت مداوم باعث بروز کمبود سیلیس در خاک و ضعیف شدن گیاهان می‌شود. در نتیجه باید به صورت مداوم کود داده شود.
