مهمترین آفات خیار گلخانه ای و راه های کنترل آن
خیار یکی از پر مصرفی ترین صیفی جات در ایران میباشد که سطح کشت وسیعی از گلخانه های کشور مربوط به این صیفی است. از این رو شناسایی مهمترین آفات خیار گلخانه ای و روش های مبارزه با آن اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه این مطلب ما به شما مهمترین آفات خیار در گلخانه را به شما معرفی میکنیم و راه های شناسایی و مقابله با آن را بررسی میکنیم. در ادامه این مطلب همراه ما باشید. (تماس با ما)
معرفی مهمترین آفات خیار گلخانه ای:
شرايط دمايي و رطوبتی در محيط بسته گلخانه، براي رشد و تكثير بسياري از آفات و بيماری های گياهي مناسب است . بنابراين پس از ورود اين گونه عوامل به گلخانه، به سرعت تكثير گرديده و موجب بروز خسارت كمي وكيفي به محصول ميگردند. مهمترین روس برای مبارزه با آفات خیار گلخانه ای در مرحله اول شناسایی آفت میباشد. با شناسایی آفت مبارزه . کنترل آن امکان پذیر میباشد. از مهمترین آفات خیار گلخانه ای میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- تریپس
- مگس مینوز
- سفید بالک ها
- شته
- کنه های تارتن
در ادامه به بررسی دقیق این آفات و راه های درمان و پیشگیری آن ها میپردازیم. همچنین برای مطالعه در باره ی کود برای افزایش بار خیار و همچنین برنامه تغذیه خیار میتوانید روی لینک هر کدام کلیک کنید.
تریپس ها:
رنگ اين حشره زرد تا قهوه اي و خاكستري روشن تا تيره و طول آن در حدود يك ميلي متر است. حشرات ماده داراي دو جفت بال كشيده و باريك هستند و حاشيه بالها ريشكدار است. آفت تریپس خیار داراي ميزبان هاي متعددي از جمله محصولات گلخانه اي ميباشد. بيشترين خسارت تريپس ها در مرحله 2-4 برگي است. برگهاي آلوده به سمت پايين پيچ ميخورند. محل تغذيه حشره به صورت نقاط سفيد- نقره اي متمايل به زرد ديده ميشود. نشانه هاي خسارت آفت تریپس خیار شامل پيچيدگي برگ، پژمردگي، ضعف، تغيير رنگ برگ و ايجاد لكه هاي نقره اي و زرد يا قهوه اي روي برگ و بالاخره بدشكلي و توقف رشد محصول است.
بر اثر شدت خسارت آفت ابتدا نوك برگ ها سوخته و خميده ميشود و در نهايت بوته از بين مي رود. تریپس خیار در مرحله ابتدايي رشد كه گياهان كوچكتر هستند، خسارت بيشتري وارد مي كند. زمستانگذراني اين آفت به صورت پوره در روي گياه يا به صورت پوره، شفيره يا حشرات كامل در خاك و بقاياي گياهي است. حشرات كامل ماده پس از خروج از اماكن زمستانه، ابتدا چند روز تغذيه و سپس تخم گذاري ميكنند.
روش های پیشگیری و کنترل آفت تریپس خیار گلخانه ای:
- با توجه به اين كه آفت تریپس خیار زمستان را در عمق 8-6 سانتي متري خاك سپري مي كند، انجام شخم عميق در كاهش جمعيت آفت مؤثر است.
- چون علفهاي هرز از ميزبان هاي اين آفت ميباشند، كنترل و حذف آنها در كاهش جمعيت آفت بسيار موثر است.
- رديابي آفت در گلخانه براي اطلاع از حضور و كنترل به موقع آن در گلخانه اهميت زيادي دارد. از این رو استفاده از کارت های جذب آفت زرد و آبی در بالای بوته تاثیر زیادی در کنترل تریپس،یکی از مهمترین آفات خیار گلخانه ای میباشد.
- اين حشره داراي دشمنان طبيعي متعددي مانند سنك ها، لارو بالتوري سبز و كفشدوزك ميباشد، لذا بعنوان كنترل بيولوژيك آفت در گلخانه مي توان از آنها استفاده نمود.
- كنترل شيميايي تريپسها به دليل محل زندگي و فعاليت اين حشره در سطح زيرين برگها و لابه لاي گلها و داخل جوانه ها سخت است. تأثير سموم نيز روي تخم ها منتفي است، زيرا تخم در داخل بافت گياه گذاشته شده و سم به آن اصابت نمي كند. بايد توجه داشت كه حشره كش هاي سيستميك روي تريپس ها تاثير كافي ندارند و براي مبارزه با تريپس بايد از حشره كش هاي تماسي مناسب گلخانه استفاده كرد .
مگس مینوز،یکی از مهمترین آفات خیار گلخانه ای:
در اثر تغذيه لاروهاي مگس مینوز خیار گلخانه ای از درون برگ و ايجاد دالان هاي زيادي در آن، فتوسنتز برگ به ميزان قابل توجهي كاهش يافته و برگ ها پيش از موقع مي ريزند. مگس مینوز خیار که یکی از مهمترین آفات خیار گلخانه ای به حساب میاید، همچنين با ايجاد زخم و سوراخ در برگها، موجب انتقال ويروسها، باكتريها، و قارچهاي بيمارگر به بوته هاي آلوده ميگردد. حشرات ماده با تخم ريز خود خراشها و يا سوراخهاي كوچكي در سطح برگ ايجاد مي كنند. از محل سوراخ ايجاد شده ، شيره برگ بيرون زده كه حشرات ماده و نر از آن تغذيه مي كنند. هر حشره ماده بسته به گياه ميزبان تا 250 تخم ميگذارد.
تخم ها پس از 4 تا 5 روز تفريخ شده و لاروهاي جوان تقريباَ شكري رنگ از پارانشيم برگ بين دو سطح فوقاني و تحتاني تغذيه كرده و دالان هاي مارپيچي ايجاد مينمايند. دالان ها ابتدا بسيار نازك و نخ مانند هستند ولي همزمان با رشد لاروهای مگس مینوز خیار كه به رنگ زرد متمايل هستند، عرض دالان په نتر ميشود. لاروها سه مرحله رشدي دارند كه 4 تا 7 روز به طول ميكشد و دوره شفيرگي 9 روز است. طول اين دوره ها مانند ساير حشرات به گياه ميزبان و دما بستگي دارد. لاروها پس از ايجاد چند دالان مارپيچ از برگ خارج شده و در سطح برگ يا روي سطح خاك به شفيره تبديل شوند.
روش های پیشگیری و کنترل آفت مگس مینوز :
- حذف علف هاي هرز از اطراف گلخانه
- نصب توري استاندارد ضد حشره در محل درب ورودي و دريچه هاي تهويه گلخانه
- بازرسی دقیق نشانه هایی که به گلخانه منتقل میشوند.
- نصب كارتهاي زرد به ابعاد 40 در30 سانتيمتر به فواصل هر دو متر يا نصب نوارهاي زرد رنگ به عرض 30 سانتيمتر در اطراف گياهان براي شكار حشرات بالغ آفت.
- معاینه و بازدید هفتگی برگ های گیاهان و نیز کارت های زرد چسبنده برای کنترل آفت
- كنترل بيولوژيك آفت با گونه هاي مختلفي از زنبورهاي پارازيتوييد مانند Dacnusa Diglyphus , Opius
- در كنترل شيميايي مگس مينوز بايد از مصرف مداوم يك سم اجتناب شود . زيرا اين حشره قابليت زيادي در بروز مقاومت به سموم داشته كه طغيان بعدي آفت را در پي دارد.
سفید بالک ها،جزو آفات خیار گلخانه ای:
سفيد بالك يا مگس سفيد گلخانه حشره اي است با دامنه ميزباني وسيع كه در حدود 250 گونه گياه ميزبان براي آن شناسايي شده است. لارو و بيشتر حشرات بالغ اين آفت اغلب در زير برگ ها قرار داشته و با قطعات دهاني زننده مكنده خود از آن تغذيه ميكنند. در اثر تغذيه آفت سفید بالک خیار گلخانه ای، لكه هاي زرد رنگي روي برگها ايجاد شده و به تدريج موجب زرد شدن و خشكيدن بوته ها و در نتيجه كاهش شديد محصول ميگردد. نوزاد حشره مگس سفید خیار گلخانه ای به محض خروج از تخم تا ظهور حشره كامل سه مرحله لاروي و يك مرحله شفيرگي يا پوپاريوم را طي مي كند.
نوزاد خارج شده از تخم بدون بال ولي فعال است و لارو ناميده مي شود . اين مرحله به راحتي امكان گسترش سفید بالک یکی از آفات خیار گلخانه ای را فراهم ميكند زيرا به دليل سبكي به راحتي به وسيله باد و عوامل ديگر جا به جا شده و سبب گسترش حشره در گلخانه ها ميشود. حشرات بالغ به خصوص در هواي گرم بسيار فعال و متحرك و داراي پروازهاي كوتاه هستند و براي مشاهده آنها كافي است ضربه هاي آهسته به برگهاي قسمت بالايي گياه زده شود (يا اينكه گياه تكان داده شود)، در اين صورت آنها از محل هاي استراحت خود خارج شده و در اطراف بوته ها به پرواز در ميآيند.
روش هاي پيشگيري و كنترل سفید بالک،یکی از آفات خیار گلخانه ای:
- با نصب توري مناسب در محل دريچه هاي تهويه هوا از ورود آفاتي مثل سفيد بالكها، شته ها و مگسهاي مينوز جلوگيري شود.
- از ورود نشاء و گياهان آلوده به محيط داخل گلخانه جلوگیری شود. براي اين منظور بايستي نشاها بايد از گلخانه ها يا فروشندگان مطمئن خريداري شوند.
- گياهان جديد نبايد در داخل يا نزديك گلخانه هايي كه مشكل آلودگي به سفيد بالك دارند، كاشته شوند.
- كاشت ارقام مقاوم.
- کارگرها نبايد لباس زرد رنگ به تن كنند. زيرا مگس هاي سفيد به سوي رنگ زرد جلب ميشوند و ممكن است كه روي لباس آنها بنشيند و به جاهاي ديگر نيز منتقل شوند.
- حذف علف هاي هرز ميزبان آفت موجود در داخل و اطراف گلخانه
- رعايت اصول داشت ( از قبيل مصرف به موقع و به اندازه كودها ).
- نصب كارتهاي زرد چسب دار در بين رديف هاي كشت به فواصل هر دو متر (ترجيحا بصورت عمودي در ارتفاع 1-2 متري) براي جلب و صيدحشرات بالغ اين آفت بسيار موثر است. علاوه بر اين ميتوان از اين روش براي رديابي و تعيين جمعيت آفت مورد استفاده قرار گيرد.
- پس از اتمام دوره رويش گياه، كليه بقاياي گياهي خيلي زود جمع آوري و سوزانده شوند.
- كنترل بيولوژيك اين آفت با استفاده از زنبور پارازيتوييد انكارسيا ( lutea .E و formusa Encarsia (، بالتوري سبز( carnea Chrysopa ( و نيز كفشدوزكهاي شكارگر و همچنين استفاده از قارچ ورتيسيليوم (مايكوتال) امكانپذير است.
- در كنترل شيميايي اين آفت از سموم بيورشنال (با منشا طبيعي) مانند آزادراختين (نيمارين) و پيرترين (پيرتروم) نيز ميتوان استفاده كرد. سموم تيامتوكسام+لامبداساي هالوترين(افوريا) و پيرترين(پيرتروم) براي كنترل اين آفت در گلخانه توصيه شده اند.
شته ها از آفات خیار گلخانه ای:
شته ها حشراتي كوچك با بدني نرم و ظريف و معمولا گلابي شكل به رنگ سبز يا زرد هستند. آنها ميتوانند تا 20 نسل در سال تكثير شوند. شته خیار گلخانه ای در تمام گلخانه هاي ايران به خصوص در مناطق جنوبي كشور زيان شديدي به جاليزكاري ها وارد مي كند . گياهان جاليزي از جمله خيار و گوجه فرنگي مهمترين ميزبان اين شته در گلخانه ها هستند ولي علفهاي هرز مختلف نيز آلوده مي شوند كه باعث حفظ منبع آلودگي در گلخانه مي گردد. مكيدن شيره نباتي گياه باعث فقر مواد كربوهيدراته شده و گياه را از رشد و نمو باز ميدارد. در گياهان آلوده برگها پيچيده شده و گلها مي ريزند. زيانهاي شتهها را ميتوان به دو دسته تقسيم كرد:
- خسارت مستقيم شامل توقف رشد در اثر ايجاد حالت تشنگي و كمبود مواد غذايي در گياه و ايجاد تغييرات فيزيولوژيك از طريق تزريق آنزيم به داخل بافتها است
- خسارت غير مستقيم كه شامل استقرار قارچهاي كپكي دودهاي رنگ به نام فوماژين و كاهش فتوسنتز گياه در اثر دفع عسلك و نيز انتقال بيماري هاي ويروسي (مانند موزاييك خيار) و ايجاد كوتولگي يا مرگ مي باشد.
روش های پیشگیری و کنترل آفت شته :
- از بين بردن هرگونه پناهگاه شته ها از جمله علفهاي هرز ميزبان در داخل گلخانه و اطراف تا فاصله 4 متري.
- خودداري از انتقال گياهان و نشا از فضاي باز به محيط گلخانه.
- خودداري از مصرف بيش از توصيه كود ازته.
- تنظيم دماي گلخانه بين 20-25 درجه و رطوبت نسبي 50-60 درصد.
- به كار گيري نوارهاي زرد رنگ چسبنده براي رديابي (Monitoring (و حذف آفت.
- براي مبارزه بيولوژيك با شته ها استفاده از كفشدوزك ها مانند كفشدوزك 7 نقطه و كفشدوزك هيپوداميا بسيار كاربردي است (هر لارو كفشدوزك 7 نقطه تا يكصد عدد شته را مي خورد. همچنين استفاده زنبورهاي پارازيتوييد شته بالغ ( Aphidius matricariae (بسيار مفيد است. مگسهاي سيرفيده و بالتوري ها و نيز عوامل كنترل ميكروبي و قارچي متعددي بر عليه شته ها معرفي شده اند.
- براي كنترل شيميايي اين آفت مي توان از حشرهكشهاي با منشا طبيعي مانند دي – اتانل آميد روغن نارگيل (پاليزين) و نيكوتين استفاده نمود. سموم ديكلرووس (ددواپ) و نيز پي متروزين(چس) كه داراي دوره كارنس پايين هستند براي كنترل شته ها در گلخانه توصيه شده است.
کنه تارتن از آفات مهم خیار گلخانه ای:
كنه هاي تارعنكبوتي يا تارتن يكي از شايع ترين و خطرناكترين آفات عمومي در مزارع، باغات و گلخانه ها ميباشند. چندين گونه کنه ها به تعداد وسيعي از گياهان سبزي و صيفي در گلخانه ها خسارت ميزنند آفت کنه خیار گلخانه ای ريز و ميكروسكوپي هستند و گلخانه داران بايد با ذره بين سطح برگها را نگاه كنند. در تابستان رنگ كنه تار عنكبوتي زرد و يا زرد مايل به سبز است ولي مقارن پاييز و اوايل بهار رنگ آن نارنجي مايل به قرمز است. خسارت كنه دو نقطهاي به صورت تغذيه از برگبوده و با كاهش فتوسنتز، كاهش مقدا ر ازت برگ و افزايش تبخير در برگهاي خسارت ديد ه همراه است كه در نهايت منجر به كاهش رشد گياه و از بين رفتن كميت و كيفيت محصول و ارزش غذايي آن ميشود.
هجوم برخي كنهها از آلودگي نشاها شروع ميشود. اين كنه ها به قدري كوچك هستند كه به آساني ميتوانند از پنجره هاي توري دار نيز عبور كنند. كنه ها ابتدا علفهاي هرز اطراف گلخانه ها را آلوده مي كنند و پس از تكثير بر روي آنها به آساني به وسيله باد و ساير عوامل داخل گلخانه ها ميشوند. اين كنه های خیار گلخانه ای شبكه نامنظمي از تارها را بر روي گياهان ميزبان ايجاد كرده و از طريق برگهاي مجاور از بوته اي به بوته ديگر جابجا ميگردند. برگهاي آسيب ديده داراي ظاهري منقوط، همراه با لكه هاي نقرهاي– خاكستري مايل به زرد هستند . در شرايط مناسب محيطي مانند گرما و رطوبت نسبي كم، در مدت كوتاهي جمعيت آفت به شدت افزايش تافته و برگ هاي شديدا آلوده زرد و خشك شده و خزان ميكنند.
روش های پیشگیری و مبارزه با کنه:
- رعايت بهداشت گلخانه مانند تميز كردن و حذف سريع بقاياي گياهي محصول قبلي، پيش از كاشت محصول جديد.
- شستشو و ضدعفوني گلخانه و حذف آلودگي هاي آن در فاصله بين دو كشت كه گلخانه بدون گياه است.
- خودداري از ايجاد هر گونه استرس در بوتهها كه موجب ايجاد حساسيت به كنهها مي- شود.
- خودداري از مصرف كودهاي ازته كه افزايش حساسيت به كنهها را به دنبال دارد.
- بازبيني بوتههاي گلخانه دو بار در هفته براي تشخيص سريع آلودگي به كنه و مبارزه فوري با آن از اهميت زيادي برخوردار است، زيرا اگر كنه فرصت تكثير و توسعه تا مرحله تنيدن تار در قسمتهاي فوقاني گياه را پيدا كند، مبارزه با آن به مراتب مشكلتر ميشود.
- بوته هاي شديدا آلوده بايستي به سرعت حذف شده و در بيرون گلخانه معدوم شوند.
- سادهترين روش توقف آلودگي در گلخانه، آب پاشي(مهپاشي) به تكرار دو بار در روز است.
- در بررسي هاي انجام شده بر روي اين آفت، صابون هاي آفتكش مانند دياتانل آميد روغن نارگيل (پاليزين) تاثير مطلوبي داشته اند.
- در صورت بالا بودن جمعيت كنه دو لكه اي در گلخانه، با توجه به احتمال انتشار آلودگي به گلخانه هاي ديگر بايستي در اسرع وقت اقدام به مبارزه شيميايي با سموم مناسب نمود . براي اين منظور مي توان از سموم كنه كش اختصاصي مانند اوبرون(اسپيرومسيفن)يا هگزي تيازوكس(نيسورون) و يا يك سم حشره كش- كنهكش مانند آبامكتين (ورتيمك) يا فن پروپاترين(دانيتل) با رعايت دوره كارنس استفاده نمود.
کشاورزی ارکیده در خدمت شماست!
