معرفی تریپس و راه های مبارزه با آن

تریپس یکی از آفات بسیار موذی و آسیب رسان است که کنترل آن در فضاهای بسته همچون گلخانه به مراتب سخت تر می باشد. معمولا کنترل و مبارزه با آفت تیریپس برای باغداران و گلخانه داران بسیار مشکل میباشد. به همین خاطر ما در این مقاله درباره این آفت خطرناک صحبت کرده ایم و راه های مبارزه با آن را بررسی کردیم. تا آخر این مقاله همراه ما باشید. (تماس با ما)

معرفی تریپس:

یکی از آفات بسیار خطرناک که می تواند به سرعت محصولات شما را از بین ببرد، تریپس نام دارد. این موجود در فرمانرو جانوران، شاخه ی بندپایان، رده ی حشرات، زیر رده ی بالداران( pterygota)، بالا راسته ی برون بالداران( exopterygota) و راسته ی ریشک بالان قرار گرفته است. این حشره از سرعت تولید مثل بسیار بالایی برخوردار است. نام علمی این حشره haplothrips tritici است.

تیریپس را با نام های دیگری همچون “ریشک بال” نیز می شناسند. در واقع اگر با کشاورزان فعال در حوزه ی کشت و زرع گندم صحبت کنید، از ریشک بال یا haplothrips tritici به عنوان بیشترین آفت محصول خود یاد می کنند. این امر نشان دهنده ی میزان شیوع بالای این آفت و احتمال آسیب زیاد محصولات کشاورزی توسط آن است. البته ریشک بال می تواند به محصولات دیگری نیز حمله کند و آفت اختصاصی گندم به شمار نمی رود. حشره ی بالغ دارای یک جثه ی کوچک با رنگ قهوه ای تیره یا سیاه است. تنی باریک و دم حدود یک میلیمتری این حشره در کنار بال های حاشیه دار وی قرار دارند. پاها و بند میانی شاخک های آن، دارای رنگ قهوه ای روشن تر هستند. پوره های این حشره دارای رنگ بور هستند و بند آخر شکم، سر و شاخک آنها سیاه رنگ است.

مراحل زندگی تریپس:

تریپس، مراحل زندگی خود را به صورت سه مرحله ی اصلی در فصل تابستان، زمستان و بهار سپری می کند. در ابتدا تخم های حشرات به صورت هاله ها و لکه های تیره روی سطح برگ گیاهان قرار داده می شوند. این حشره دارای دگردیسی در طی مراحل زندگی خود است و برخلاف سایر جانداران، این دگردیسی ها به کندی صورت می گیرند.تیریپس های تازه متولد شده پس از خروج از تخم طی دو مرحله بدون بال به رشد خود ادامه می دهند. به طور کلی این حشرات قادرند طی 20 روز به یک حشره ی بالغ تبدیل شوند.

تریپس های جوان از نظر ظاهری بسیار شبیه به یک ریشک بال بالغ هستند و تنها تفاوت آنها در نداشتن بال است. در تابستان، می توان پوره سن 2 را در عمق 5 سانتی متری زمین کشاورزی پیدا کرد. این پوره در فصل زمستان به عمق 20 سانتی متری زمین می رود و در اطراف ساقه های باقی مانده ی گندم های سال گذشته زندگی می کند. در اواخر فصل زمستان و با آغاز فصل بهار تمام لاروهایی که زمستان را از سر گذرانده اند، به سطح زمین می آیند. این لاروها کم کم بزرگتر شده و از علف های هرز برای ادامه ی زندگی استفاده می کنند.

انواع تریپس ها:

تیریپس ها دارای انواع مختلفی هستند و هر یک از آنها قادرند خسارات جبران ناپذیری را به محصولات مورد نظر وارد کنند. بر اساس گیاه مورد علاقه ی تریپس، پاسخ گیاه مورد نظر در برابر آسیب وارد شده، رشد اسکار روی برگ ها و یا تخریب کامل آن، می توان ریشک بال ها را شناسایی کرد. در ادامه به معرفی انواع مختلف این حشره می پردازیم.

1. تیریپس گیاهی: این نوع تریپس علاقه وافری به گیاهان گل دار نشان می دهد. با توجه به جمله قبل، فصل عمده ی شیوع این آفت، بهار است. اگر در این فصل شاهد حضور حشراتی ریز با رنگ کهربایی یا نارنجی بودید، فورا جهت درمان گیاه خود اقدام کنید.
2. تریپس مرکباتو: این نوع ریشک بال بر اساس گیاه قربانی خود نام گذاری شده است. مرکبات مختلف از جمله پرتقال، نارنج و نارنگی توسط این نوع ریشک بال مورد حمله قرار می گیرند. این نوع ریشک بال دارای رنگ نارنجی تا زرد است و در فصول گرم و خشک سال بیشتر شیوع پیدا می کند. تغذیه ی حشره از میوه های تازه یا نارس بوده و باعث از بینر فتن محصولات باغ می شوند.
3. تریپش کاکائو: این حشرات دارای یک نوار قرمز رنگ روی بدن خود هستند که عامل تمایز آنها از انواع دیگر به شمار می رود. ریشک بال کاکائو به مزارع کاکائو حمله کرده و متاسفانه باعث آسیب های شدید در این مزارع می شود.
4. تریپس شش خال مهاجم: این نوع از ریشک بال با ایجاد خال یا لکه های سه تایی در اطراف محصول می تواند از نوع شکارچی آن افتراق داده شود. این نوع ریشک بال به شدت مهاجم بوده و آسیب های فراوانی به محصولات کشاورزی وارد می کند.

تریپس شکارچی:

تریپس شش خال؛ این نوع تیریپس بر خلاف سایر انواع ذکر شده یکی از آفات مفید برای مزارع ذرت به شمار می رود. این حشره دارای شش نقطه روی بال های خود است و به همین دلیل با نام ریشک بال شش خال شناخته می شود. این ریشک بال قادر است سایر آفات موجود در مزارع ذرت را به عنوان منبع تغذیه مورد استفاده قرار دهد و در واقع نقش یک شکارچی را ایفا می کند.

بخش های مورد حمله ی گیاه توسط تیریپس:

تیریپس قادر است به محل های مختلفی از گیاه حمله کند. عامل آسیب به گیاه تنها مرتبط با تغذیه ی حشره از آن نیست؛ تریپس با تخم گذاری روی محصولات گیاهی و دانه های آنها باعث ایجاد لکه های سیاه روی آنها می شود. همچنین این حشره با حضور خود می تواند ویروس های دیگری همچون ویروس لکه نکروز گیاهان و ویروس پژمردگی را در بین آنها گسترش دهد.

به طور کلی در محل اتصال برگ به ساقه، لابه لای خوشه ها یا در محل غلاف برگ، می توان تریپس ها را مشاهده کرد. این حشره قادر است به جو، یولاف، چاودار و علف های هرز نیز حمله کرده و باعث تخریب آنها شود. افزایش جمعیت تریپس ها همزمان با افزایش رشد خوشه های گندم رخ می دهد. بنابراین این موجودات به راحتی از گیاه تازه نفس به عنوان منبع غذایی استفاده کرده و بر تعداد خود می افزایند. این حشرات، دانه و برگ های گیاهان میزبان را می خورند و باعث چروکیدگی آنها می شوند.

راه های مبارزه با تریپس:

متاسفانه تریپس ها به سختی کنترل می شوند. در واقع زمانی که تصمیم دارید با جمعیت ریشک بال ها مبارزه کنید باید یک برنامه ی کامل دفاعی و درمان برای این امر در نظر داشته باشید. شما می توانید از انواع حشرات شکارچی تیریپس ، روش های زراعتی مناسب و پیشرفته و یا سم های انتخابی برای مبارزه با این حشرات استفاده کنید. یکی از حشراتی که می تواند بدون وارد کردن آسیب به محصول به عنوان شکارچی ریشک بال ها مورد استفاده قرار داده شود شیخک یا mantis نام دارد. این حشره از بدو تولد به عنوان یک شکارچی قهار قادر است حشرات کوچکتر را شکار کند. این موجودات به محصولات کشاورزی هیچ آسیبی وارد نمی کنند.

انتخاب روش های زراعتی مناسب جهت مبارزه با تریپس می تواند کمک شایان توجهی در جهت کنترل این آفت عرضه نماید. متاسفانه در اغلب موارد کشاورزان علاقه ای برای اجرای این روش ها ندارند. این مهم در صورتی است که با اتخاذ و اجرای صحیح این روش ها می توان با کمترین انرژی و هزینه ی ممکن از بروز آفت در زمین کشاورزی پیشگیری کرد.

در نهایت سموم مورد استفاده جهت کنترل تریپس می توانند به صورت انتخابی یا با سمیت کم انتخاب شوند. باید دقت کرد که سموم مورد استفاده دارای حداکثر اثر روی حشره و کمترین آسیب برای محصولات کشاورزی باشند. متاسفانه استفاده ی بی رویه از سموم باعث ایجاد مقاومت در حشرات شده است. لذا برای انتخاب سم و نحوه ی استفاده از آن حتما به کارشناسان حاذق مراجعه نمایید.

انتخاب انواع سم:

برخی از بهترین سموم مورد تایید وزارت جهاد کشاورزی برای مبارزه با تریپس ها شامل: سم استامی پراید، سم کنفیدور، سم ابرون، سم دیکلرووس، سم پرمترین، سم موونتو، سم اتیون، سم دیازینون، سم دلتامترین می باشند. هر یک از این سموم دارای روشی مشخص برای استفاده علیه تریپس ها هستند. همچنین دوز مورد نیاز برای ایجاد حداکثر اثر سمی در این مواد متفاوت است. لذا باز هم تاکید می کنیم که برای استفاده از هریک از سموم یاد شده حتما با متخصصین سم شناسی و گیاه شناسی مشورت نمایید.

چه راه هایی جهت پیشگیری از حمله ریشک بال به محصولات وجود دارد:

آشنایی با راه های پیشگیری از حمله تریپس به محصولات می تواند کمک بسیار بزرگی به پیشگیری از وارد آمدن آسیب به محصولات کشاورزی شود. یکی از روش های موثر برای پیشگیری از حمله تریپس و سایر آفات گیاهی، استفاده از تناوب زراعی است. زمین هایی که هر ساله تحت زراعت با یک محصول خاص قرار می گیرند با احتمال بالاتری جهت گسترش آفت مواجه هستند. در نتیجه می توان با استفاده از تناوب زراعی محصولات، شانس بروز آفت هایی از جمله ریشک بالان را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

کارتهای رنگی مخصوص برای کنترل و کاهش جمعیت تریپس ها وجود دارند. استفاده از کارت های آبی به عنوان بهترین روش بیولوژی مبارزه با ریشک بال ها مورد تایید متخصصان می باشد.

از جمله راه های دیگر برای پیشگیری از بروز تریپس می توان به : شخم و تیلر زدن زمین زراعی، از بین بردن علف های هرز، حذف بقایای گیاهی از زمین، استفاده از انواع گیاهان مقاوم در برابر آفت، استفاده از تله های نوری فرابنفش، استفاده از امواج رادیویی، مواد شیمیایی عقیم کننده، مالچ های منعکس کننده، اشاره کرد.