کرم خراط گردو و روش های مبارزه با آن
آفت کرم خراط گردو یا پروانه چوبخوار فری یکی از آفات مهم چوبخوار در ایران است که در سال های اخیر به دلایل مختلف، جمعیت آن به شدت افزایش یافته و به صورت طغیانی در حال خسارت زدن است. درخت گردو میزبان اصلی این آفت بوده و بیشترین خسارت را می‌بیند. کرم خراط درخت گردو، خسارت خود را در مرحله لاروی با تغذیه از چوب درختان، به میزبان وارد می‌کند و باعث پوک شدن شاخه‌ها شده و به دنبال آن شکسته شدن شاخه در اثر وزن خود آن یا وزن میوه اتفاق می‌افتد. در ادامه این مقاله به معرفی این آفت خسارت زا و روش ها و راه های جلوگیری و مبارزه با آن میپردازیم. همراه ما باشید. (تماس با ما)
شناسایی کرم خراط گردو:
در ابتدا این سوال پیش میاید کهن کرم خراط چیست و چه ظاهری دارد؟ ظاهر حشره کامل به صورت پروانه بوده،فرم بالغ این آفت، حشره‌ای بزرگ است و بال های آن سفید رنگ و دارای نقاط تیره فراوانی میباشد. محل تخم‌گذاری کرم خراط درخت گردو معمولاً شکاف‌های تنه، شاخه، دالان‌های قدیمی حاصل از خسارت آفت یا سایر آفات چوبخوار و نیز در سرشاخه‌های نزدیک و اطراف جوانه‌ها و دمبرگ درختان میزبان میباشد.
لاروهای این آفت کرم خراط گردو داخل تنه درختان میزبان زندگی میکنند و به رنگ‌های زرد تا قهوه‌ای مشاهده می‌شوند و لاروها از چوب تغذیه کرده و با ایجاد دالان و تونل در طول ساقه پیش می‌روند. مخلوط شدن فضولات حشره با شیره گیاهی، مدفوع چسبناکی را به وجود می‌آورد که همراه خرده‌های چوب نجاری شده توسط لارو، در ابتدای دالان‌های ایجاد شده، به بیرون ریخته می‌شود که علاوه بر ایجاد صحنه ناخوشایند در پای درختان و در زیر شاخه‌های آلوده، به وضوح خبر از حضور لاروهای کرم خراط می‌دهد.
علائم خسارت و وجود کرم خراط درخت گردو:
تغذیه اصلی کرم خراط گردو از چوب شاخه و تنه درخت میباشد. یکی از نشانه های اصلی وجود کرم خراط در درختان گردو وجود فضولات نارنجی رنگ در ورودی سوراخ های تنه درخت میباشد. این فضولات راحت ترین راه برای شناسایی کرم خراط میباشد. به تدریج که لاروها رشد میکنند، محل خود را عوض کرده و داخل شاخه‌های ضخیم‌تر و مسن‌تر درختان می‌شوند. به این ترتیب، شاخه‌های قطور و تنه اصلی را مورد حمله قرار داده و میتوانند درخت را به کلی از بین ببرند.
کانال‌هایی که در داخل چوب درختان میزبان به وسیله لارو پروانه فری به وجود می‌آیند مستقیم بوده و حدود 30 تا 40 سانتی‌متر طول دارند و بسته به گونه میزبان تا یک متر هم دیده شده است. متأسفانه در سالیان گذشته، با توجه به تغییرات اقلیمی و در نتیجه طغیان آفت، تغییراتی در رفتار کرم خراط گردو پدیدار شده است. از آن جمله می‌توان به بروز و افزایش حالت میوه‌خواری در گردو و خسارت آفت به نهال‌های میزبان در نهالستان و تداوم تغذیه از شاخه‌های جوان و نازک اشاره کرد.
مهمترین عوامل موثر در کنترل آفت کرم خراط درخت گردو:
عوامل فیزیکی بسیار زیادی در کنترل آفت کرم خراط وجود دارد که میتوانند نقش تعیین کننده ای در کنترل این آفت داشته باشند. عواملی مانند سرمای زمستانه،تغذیه مناسب،دشمنان طبیعی و آبیاری مناسب میتواند در کنترل کرم خراط موثر باشد. در ادامه این مطلب به بررسی هر کدام از این مطالب میپردازیم.
1. آبیاری:
تنش های آبی و کمبود آب حتی برای یک دوره آبیاری در ماه‌های گرم سال، مهمترین عامل ایجاد ضعف در درختان و جلب آفت کرم خراط گردو به سوی آن‌ها میباشد. زمانی که گیاه با کمبود آب مواجه می‌شود، علاوه بر اختلال در فعالیت‌های فیزیولوژیکی، به دلیل عدم جذب و انتقال مواد غذایی با گرسنگی و کمبود نیز روبرو خواهد شد. بنابراین داشتن برنامه آبیاری مناسب و جلوگیری از ایجاد تنش های آبی میتواند در کنترل این آفت نقش مهمی داشته باشد.
2. سرمای زمستانه:
این مورد یعنی سرمای زمستانه و کاهش درجه حرارت در شدت نابودی لاروها بسیار مؤثر است. سرمای زمستانه به دو طریق در کنترل آفت کرم خراط نقش دارد،اول اینکه باعث مرگ لاروها می‌شود و ثانیاً لاروهایی که از بین نرفته و زنده می‌مانند، به دلیل پایین آمدن ذخیره چربی، مقاومتشان کم شده و در اواخر فصل زمستان قبل از شروع مجدد فعالیت، تلف می‌شوند. لاروهایی که در معرض سرمای شدید بودند و تلف نشده‌اند، قدرت تولیدمثل کمتری نسبت به سایرین دارند.
3. تغذیه مناسب:
یکی از راه های شناسایی درختان توسط پروانه فری،ضعف درختان در تغذیه میباشد. درواقع پروانه فری درختانی که ضعیف هستند را شناسایی کرده و روی آن ها تخم گذاری میکنند. یکی از بهترین راه ها برای مبارزه با کرم خراط گردو تغذیه درختان میباشد تا از تخم گذاری پروانه فری روی درختان جلوگیری شود. در کنار آن تهیه نهال سالم و فاقد آلودگی در جلوگیری از ورود اولیه آفت به منطقه بسیار ضروری است.
4. دشمنان طبیعی:
دو گروه از حشرات شامل مورچه‌ها و سن‌های شکاری و دسته‌ای از پرندگان شکارچی، از دشمنان طبیعی کرم خراط گردوشناخته شده‌اند. مورچه‌های شکارگر به دسته تخم‌ها حمله کرده و از آن‌ها تغذیه میکنند. همچنین لاروهای آفت در داخل دالان و یا هنگام جابه‌جایی بر روی شاخه‌های درختان، مورد هجوم سن‌های شکاری و پرندگانی از جمله دارکوب قرار می‌گیرند.
راه های مبارزه با کرم خراط درخت گردو:
راه های مختلفی برای مبارزه با کرم خراط گردو وجود دارد که شامل مبارزه شیمیایی و فیزیکی علیه این آفت خسارت زا میباشد. روش های فیزیکی شامل هرس شاخه های آلوده،مسدود کردن دالان های لاروی فعال،استفاده از سیم های مفتولی و استفاده از تله های فرمونی و روش شیمیایی که شامل استفاده از سم کرم خراط گردو میباشد. در ادامه به بررسی دقیق این روش های مبارزه میپردازیم.
1. مسدود کردن دالان های لاروی فعال:
لارو کرم خراط گردو در زمان تغذیه از چوب، دالان‌های لاروی ایجاد می‌کند. در ورودی این دالان‌ها، تجمع و ریزش فضولات نارنجی رنگ با ترشح شیرابه درخت، دیده می‌شود. مسدود کردن منافذ این دالان‌ها در طول فصل خصوصاً در اردیبهشت ماه و قبل از خروج حشرات کامل از درخت و همچنین در مهر ماه قبل از سرد شدن هوا و رکود فعالیت لاروی، یکی از راه مبارزه با کرم خراط میباشد.
2. استفاده از تله های فرمونی:
یکی از بهترین راه مبارزه با کرم خراط درخت گردو استفاده از تله های فرمونی میباشد. با استفاده ازتله‌های فرمونی، می‌توان با اشباع محیط از فرمون جنسی ماده و ایجاد اختلال در جفت‌یابی، مانع روند طبیعی جفت‌گیری شده و زاد و ولد این آفت را کاهش داد. این تله‌ها قادرند جنس نر را جلب و شکار کنند.
این کار باعث کاهش تعداد نرها شده و در زاد و ولد آفت اختلال ایجاد می‌کند. توصیه می‌شود که محل نصب این تله‌ها در تاج درخت باشد؛ زیرا ارتفاع پرواز این پروانه‌ها در محدوده 6 متری از سطح زمین است. اگر رنگ تله‌ها به رنگ سبز تغییر داده شود، پروانه‌های بیشتری جلب و شکار خواهند شد.
3. هرس شاخه های آلوده:
بهترین راه مبارزه با کرم خراط گردوهرس شاخه های آلوده شامل حذف سرشاخه‌های آلوده به لاروهای آفت میباشد. البته باید دقت نمود که در باغ‌های خسارت دیده، اکثر شاخه‌ها و سرشاخه‌ها مخصوصاً در اوایل فصل، آلوده به لاروهای آفت می‌باشند.
اگر هرس روی تمامی این شاخه‌ها انجام شود، درخت به افزایش رشد رویشی روی آورده و نسبت به تخم‌ریزی و نفوذ لاروهای سن اول حساس‌تر می‌شود. بنابراین بهتر است که هرس را روی شاخه‌های با آلودگی بالا و خشک متمرکز نموده و از هرس تمامی شاخه‌های درخت پرهیز کرد. ضمناً شاخه‌های هرس شده، حتماً در خارج از باغ سوزانده شوند
4. استفاده از مفتول مسی:
با استفاده از مفتول‌های سیمی و حرکت آن به صورت عقب و جلو در دالان‌های لاروی فعال، به همراه کاربرد خمیر مسموم یا پنبه آغشته به سم بخشی از لاروهای آفت حذف شده و به همان نسبت، کاهش جمعیت در نسل بعد و کاهش خسارت را در پی خواهد داشت.
بهترین سم برای کرم خراط گردو:
در مدیریت آفات، روش کنترل شیمیایی آخرین روش است.چنانچه آفت با روش‌های غیرشیمیایی کنترل نشود، از این روش استفاده می‌شود. البته باید خاطرنشان کرد که به دلیل فعالیت لاروها در داخل بافت میزبان، سمپاشی تأثیر چندانی در کنترل این آفت ندارد. از سویی به دلیل این که کرم خراط در درختان بلند گردو بیشترین خسارت را می‌زند، سمپاشی علیه شاخه‌های جوان درختان ده ساله گردو عملی غیرممکن یا بسیار پرهزینه بوده و کارآیی ندارد.
به هر حال برای سمپاشی کرم خراط در درختان جوان یا نهالستان‌ها می‌توان از سمومی مانند کلروپیفوس به میزان دو در هزار استفاده نمود. همچنین می‌توان از سم بیسکایا با نسبت یک در هزار و یا فوزالون با نسبت 1/5 در هزار استفاده کرد. در مناطق با آلودگی بسیار شدید، 10 روز پس از اولین سمپاشی، می‌توان به انجام دومین و حتی سومین سمپاشی اقدام کرد. سم منناسب کرم خراط میتواند در از بین بردن آن تاثیر زیادی داشته باشد.
کشاورزی ارکیده در خدمت شماست!
