درختان نیز همانند انسان پس از فعالیت و تلاش مداوم نیاز به یک غذای مناسب و انرژی بخش دارند. متاسفانه بسیاری از کشاورزان پس از برداشت، درخت را به حال خود رها کرده و هیچ گونه برنامه تغذیه ای برای تامین عناصر مورد نیاز درختان در نظر نمی گیرند و موجب سال آورری درخت میشوند. در ادامه این مقاله به بررسی منظور سال آوری و راه های جلوگیری از سال آوری میپردازیم. همراه ما باشید. (تماس با ما)
مقدمه سال آوری:
متاسفانه بسیاری از کشاورزان پس از برداشت، درخت را به حال خود رها کرده و هیچ گونه برنامه تغذیه ای برای تامین عناصر مورد نیاز درختان در نظر نمی گیرند. حال آن که جوانه های سال بعد در صورتی می توانند رشد خود را شروع کنند که از قبل مواد غذایی کافی داخل آن ها ذخیره شده باشد. در صورتی که برنامه تغذیه مناسب در نظر گرفته نشده باشد و درخت نتوانسته باشد مواد غذایی کافی در اختیار جوانه ها قرار بدهد، این جوانه ها قادر به رشد و تولید گل نخواهند بود و یا در صورتی که گل تولید کنند، گل های ضعیف و با کارآیی پایین تولید خواهند کرد. (جلوگیری از سال آوری)
نکته مهم در جلوگیری از سال آوری:
یکی از مهمترین اقدامات پس از برداشت محصول و قبل از برگ ريزان، محلول پاشي باغات با تركيب فروت ست نقش اساسي در تشكيل و تكامل تخمك و افزايش ميزان گرده افشاني موثر در بهار سال بعد دارد. علاوه بر اين، محلول پاشي بعد از برداشت، مقاومت جوانه هاي گل را نسبت به سرماي زمستانه و بهاره افزايش داده و در تغذيه اول فصل و رشد درخت موثر است. (راه های جلوگیری از سال آوری)
زيرا در ابتدای فصل، بخش هوايي درخت شامل جوانه هاي زايشي (گل) و رويشي (برگ) فعاليت خود را با رشد سريع آغاز مي كنند. این در حالي است كه ريشه هاي فعال هنوز به اندازه كافي شروع به رشد و نمو و جذب عناصر غذايي از خاك نكرده اند كه بتوانند نياز هوايي درخت را بر طرف كنند. همچنين طي مرحله زايشي به دليل رقابت اندام هاي زايشي با ريشه ها براي جذب عناصر غذايي، فعاليت ريشه ها كاهش مي یابد و در پي آن جذب عناصر غذايي كم مي شود.
سال آوری چسیت؟
منظور از سال آوری چیست؟ سال آوری به معنای تولید محصول بیشتر در یک سال و عدم تولید یا تولید محصول کمتر در سال بعد است. (جلوگیری از سال آوری) آنچه در ارتباط مستقیم با تولید محصول می توان اشاره داشت، جوانه های زایشی و تولید گل است. پس در سال آور یا پر بار درخت تعداد جوانه های زایشی بیشتر و تولید گل بیشتر خواهد داشت و در سال کم بار یا نیاور، تعداد جوانه های زایشی کم بوده و یا درخت هیچ جوانه زایشی تولید نخواهد کرد. حال برای یافتن علت سال آوری و جلوگیری از سال آوری باید بدنبال علت عدم تولید یا تولید بیش از حد جوانه های زایشی باشیم. چنانچه به موقعیت درخت در سال پربار توجه کنیم، آخر فصل یعنی در زمان برداشت، درختی را خواهیم داشت که در حال ریزش یا از دست دادن جوانه های سال بعد خود است.
به بیانی دیگر میتوان گفت که در سال پر بار، درخت میوه در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست نمیتواند تمام نیاز غذایی میوه ها را تامین نموده و لذا میوه ها در زمان پرشدن، از محتوای مواد غذایی موجود در جوانه های سال بعد بهره می گیرند. به عبارتی، آنها را تخلیه می نمایند و یا میوه ها مانع از رسیدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد می شوند. (جلوگیری از سال آوری) چرا که میوه ها در سر راه عبور مواد غذایی از برگ به جوانه ها قرار دارند. پس جوانه های سال آینده خصوصا در سال پر بار درخت، مواد غذایی کمتری دریافت می کنند و یا مواد غذایی خود را ازدست داده و تخلیه می شوند. لذا با ضعیف شدن این جوانه ها زمینه برای ریزش آنها فراهم می گردد. درختی که به دلیل ضعف و خستگی، جوانه های خود را از دست داده است، دیگر توان تولید محصول مناسب را ندارد. پس به دلیل نداشتن جوانه های زایشی محصولی تولید نخواهد شد؛ یعنی درخت در سال نیاور خود است.
برای مرتفع کردن این مشکل و جلوگیری از سال آوری باید تلاش نمود در سال پر بار، جوانه های زایشی بیشتری را حفظ کرد که این تنها با تغذیه کافی و درست درخت امکانپذیر است به گونه ای که در سال پر بار باید آنقدر مواد غذایی در دسترس درخت قرار بگیرد که علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز برای میوه ها، بخشی نیز به جوانه های سال بعد برسد و میوه ها مجبور به مصرف مواد غذایی جوانه های سال بعد نشوند. پس می توان گفت سال آوری تا حدودی قابل کنترل است و با تقویت درخت می توان حداقل فاصله تولید بین سال آور و نیاور را کاهش داد.
نقش فروت ست در جلوگیری از سال آوری:
همانطور که میدانید سه عنصر غذایی ازت (N)، روی (ZN) و بور (B) در این جا به جایی مهمتر از سایر عناصر هستند. به همین دلیل در برنامه محلول پاشی مرحله تورم جوانه ها، ترکیبات کودی که حاوی این سه عنصر بودند، به عنوان کود برای جلوگیری از سال آوری توصیه می شد. سه عنصر ازت، روی و بور نقش کلیدی و بسیار مهمی در تقویت جوانه ها، تولید گل و گرده افشانی دارند. تأمین این عناصر در زمان مناسب، کمک بسیار زیادی به تقویت جوانه ها و گرده افشانی قوی تر و در نتیجه بالا رفتن میزان محصول می کند.
افزایش تشکیل میوه در محصولات باغی و سر درختی از نظر اقتصادی دارای اهمیت است، در اوایل بهار و اواخر زمستان که دمای خاک پایین است و برگ ها ظاهر نشده اند و جریان شیره های گیاهی بسیار کُند است، تغذیه جوانه ها بسیار اهمیت دارد زیرا جذب عناصر غذایی بطور مناسبی انجام نمی گیرد. در این حالت محلول پاشی درختان میوه برای ذخیره سازی عناصر مورد نیاز برای شروع فعالیت مجدد گیاه و رشد جوانه ها و گلدهی و تشکیل میوه بسیار مفید خواهد بود.
مصرف ترکیبات فروت ست موجب می شود که در زمان خواب زمستانی درختان میوه، عناصر مهم غذایی در گیاه ذخیره شده و در زمان جوانه زنی و آغاز فعالیت مجدد گیاه، فعالیت زیستی (با توجه به عدم حضور برگ ها در گیاهان خزان کننده و دمای پایین خاک و محیط) دچار اختلال نشود و گیاه بتواند نسبت به عوامل محیطی مانند سرما، باران و تگرک مقاومت نشان داده و گلدهی و تشکیل میوه دچار اختلال نشود. وجود عناصر ازت، روی و بور در ترکیبات فروت ست به بهبود و افزایش گلدهی و تبدیل بیشتر گل ها به میوه کمک نموده و افزایش کیفیت محصول را در پی خواهد داشت.
بهترین زمان استفاده از فروت ست:
- در زمان تورم جوانه ها که در اواخر اسفند یا اوایل بهار اتفاق می افتد. چون بین فعال شدن ریشه و قسمت های هوایی اختلاف زمانی وجود دارد، ریشه ها در زمانی که جوانه ها احتیاج بالایی به مواد غذایی دارند، فعال نیستند و یا خیلی کم فعالند و نمی توانند مواد غذایی را در فرصت مناسب در اختیار جوانه ها قرار دهند. در نتیجه فعال شدن جوانه ها دچار اختلال می شود و میزان باروری و تولید محصول به شدت کاهش پیدا می کند.
- بلافاصله پس از برداشت و قبل از ریزش برگ ها. از آنجا که اندام های اولیه گل داخل جوانه ها، در مهرماه تشکیل می شود، بنابراین این مرحله بسیار حساس است و وجود روی، ازت و بور داخل جوانه ها موجب تقویت و افزایش میزان ذخیره انرژی جوانه ها می شود.در نتیجه محلول پاشی کود فروت ست، موجب می شود که مواد غذایی به سرعت و در زمان مناسب در اختیار جوانه ها قرار گیرد، در نتیجه تشکیل گل و گرده افشانی با راندمان بالایی اتفاق می افتد و موجب جلوگیری از سال آوری میشود.
نقش عناصر موثر در ترکیبات فروت ست در جلوگیری از سال آوری:
همانطور که در بالا گفتیم سه عنصر ازت و روی و بر اصلی ترین نقش را در جلوگیری ار سال آوری دارند و به عنوان یک کود اساسی بعد از برداشت و هنگام تورم جوانه ها استفاده میشوند. حالا در ادامه این مطلب به نقش این سه عنصر در جلوگیری از سال آوری میپردازیم.
نقش روی در جلوگیری از سال آوری:
روي از جمله عناصري است که نقش فوق العاده مهمی در رشد و عملکرد درخت و جلوگیری از سال آوری دارد. باغات مبتلا به کمبود روي دیرتر از باغات سالم از خواب بیدار می شوند، فاصله میانگره ها در درختان کوتاه شده و سر شاخه ها حالت جارویی پیدا می کنند. بیدار شدن به موقع جوانه هاي رویشی و زایشی از خواب زمستانه و گرده افشانی موفق، مهم ترین نقش این عنصر در درخت است.
در حالت کمبود خفیف و متوسط این عنصر، ضمن کوتاه شدن میانگره ها، حاشیه برگ ها موجی شکل می شود. آهکی بودن و واکنش بالاي خاک ها در برخی مناطق، موجب تثبیت و غیر قابل استفاده شدن این عنصر در خاك و اندام هاي مختلف درخت می شود. روی در تولید کلروفیل نقش دارد و موجب تسریع فعالیت های آنزیمی و فتوسنتز می شود. این عنصر در متابولیسم ازت، تشکیل رنگدانه، عطر و طعم محصول و سنتز ویتامین C نقش مهمی را ایفا می نماید.
نقش ازت در جلوگیری از سال آوری:
عنصر ازت سبب تامين هيدرات كربن لازم براي جوانه هاي تازه تشكيل يافته مي شود و از این جهت سال آوري در درختان میوه را كاهش مي دهد. برای مثال، نیتروژن موجود در كود فروت ست موجب افزايش ٢ تا ٤ درصدي تشكيل ميوه و افزايش رشد جوانه ها و جلوگیری از سال آوری در درخت سيب شده است. كاربرد ازت در پاييز در درختان سيب نتيجه بهتري در تشكيل ميوه نسبت به كاربرد بهاره آن داشته است.
تاثير كاربرد پاييزه ازت در طولاني كردن عمر تخمك و زمان تلقيح دانه گرده در بهار نتیجه ای ثابت شده است. مصرف کودهاي ازته در این زمان ممکن است سبب افزایش اندازه برگ در بهار سال بعد شود، اما مصرف بیش از اندازه آن، تحریک رشد رویشی و کاهش تشکیل میوه را به دنبال دارد. لازم به ذکر است که دادن ازت در این مرحله تاثیر بسزایی بر مقاومت جوانه ها به سرما و زنده ماندن آنها در اوایل فصل رشد بعدي دارد.
نقش بور در جلوگیری از سال آوری:
بور عنصر کلیدي گرده افشانی در جلوگیری از سال آوری و به عبارتی برداشت محصول است. طول عمر دانه گرده و طول لوله گرده مستقیما به عنصر بور وابسته می باشد. در زمانی که کمبود خفیف است، به علت رشد ضعیف لوله گرده در خامه، تلقیح تخمک پس از گرده افشانی کاهش می یابد. در شرایطی که کمبود بور در باغ خیلی شدید باشد، خسارت این مرحله شبیه به خسارت سرماي شدید می باشد.
کمبود بور بیشتر در درون جوانه ها مهم است تا کمبود آن در خاك یا برگ. در صورت کمبود بور، پرچم ها رشد نکرده و دانه گرده تشکیل نمی شود و مادگی گل ها کوچک باقی می ماند. محلول پاشی بور پیش از باز شدن جوانه ها افزایش تشکیل میوه را به دنبال دارد. بنابراین توصیه می شود علاوه بر محلول پاشی پس از برداشت، در مرحله تورم جوانه ها اواخر اسفند ماه و يا اوايل بهار، محلولپاشی درختان میوه تکرار شود.
كمبود بور سبب انبساط يا متلاشي شدن سريع لوله هاي گرده در حال رشد مي شود. در گل ها، بور جهت رشد لوله گرده مورد نياز بوده و بايد از طريق كلاله تامين شود.
بطور مثال، پوكي مرحله اول پسته كه در اواخر فروردين ماه رخ ميدهد به علت كمبود عنصر بور مي باشد. زيرا اين عنصر در تكميل رشد لوله گرده نقش اساسي دارد.
مصرف به موقع كود بور سبب افزايش ظرفيت توليد پرچم و بقاي دانه گرده مي گردد. این عنصر بطور غير مستقيم سبب افزايش قندها در شيره گل و جذابيت بيشتر آنها براي حشرات مي شود.
[…] از استفاده از کود فروت ست در این مرحله جلوگیری از ایجاد سال آوری میباشد. در کنار آن بعد از برداشت میوه و همراه با آب آخری […]
[…] از استفاده از کود فروت ست در این مرحله جلوگیری از ایجاد سال آوری میباشد. در کنار آن بعد از برداشت میوه و همراه با آب آخری […]