سم بردوفیکس (Bordeaux mixture) یک مخلوط شیمیایی است که به عنوان عامل ضد قارچی در کشاورزی استفاده میشود. این مخلوط از سولفات مس و کلرید کلسیم تشکیل شده است و برای مبارزه با بیماریهای قارچی در گیاهان مانند سفیدک، پوسیدگی و بیماریهای دیگر استفاده میشود. این سم به نام سم بوردو به این خاطر که اولین بار استفاده از آن در منطقه بوردو فرانسه بوده، نامگذاری شده است.
مخلوط بوردو در درجه اول به عنوان قارچ کش در مزارع، باغ های میوه، تاکستان ها و مزارع گیاهان زینتی استفاده می شود. این سم به طور عمده از بیماری های قارچی میوه ها یا گیاهان جلوگیری می کند. نکته جالب در مورد این سم این است که اولین بار استفاده از آن تصادفی بود که در سال 1885 توسط گیاه شناس فرانسوی، پیر ماری الکسیس میلارد علیه سفیدک استفاده شد. از آن زمان تا کنون این ترکیب در سراسر جهان برای جلوگیری از بیماری های قارچی در گیاهان استفاده می شود.
روش های مصرف بردوفیکس:
سم بردو یک محلول قارچکش است که برای محافظت از گیاهان در باغ و مزرعه استفاده میشود. روشهای مصرف سم بردو عبارتند از:
- اسپری: یکی از روشهای شایع مصرف سم بردو اسپری آن روی گیاهان است. برای این کار می توان محلول سم بردوفیکس را با آب مخلوط کرده و با استفاده از اسپری یا پمپاستیشن روی گیاهان پاشید.
- آبیاری: میتوان سم بردوفیکس را با آبیاری مستقیم روی گیاهان استفاده کرد. این روش معمولاً برای محافظت از گیاهان در برابر قارچها و بیماریهای گیاهی استفاده میشود.
- مخلوط با سایر محلولها: سم بردوفیکس میتواند با سایر محلولها مخلوط شود و به صورت پاشش و یا آبیاری مورد استفاده قرار گیرد.
مهم است که هنگام استفاده از سم بردوفیکس، دستورالعملهای تهیه و استفاده آن را به دقت دنبال کنید و از ایمنی خود و محیط زیست مراقبت کنید. همچنین، به قوانین و مقررات مربوط به استفاده از سمها در منطقه خود توجه کنید.
علت مصرف بردوفیکس:
سم بردوفیکس بنا به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد گرچه شایع ترین دلیل استفاده از آن از بین بردن بیماریهای قارچی و باکتریایی گیاهان است، اما در موارد دیگری که در ادامه به آنها اشاره شده نیز مورد استفاده قرار می گیرد:
- پیشگیری از بیماریهای گیاهی: سم بردو برای پیشگیری و کنترل بیماریهای قارچی مانند سفیدک، زنگخوردگی و عفونتهای قارچی دیگر در گیاهان مورد استفاده قرار میگیرد.
- مقابله با قارچها و باکتریها: وقتی که گیاهان با عفونت قارچی یا باکتریایی روبرو میشوند، استفاده از سم بردو میتواند به عنوان یک روش موثر برای کنترل این عفونتها مورد استفاده قرار گیرد.
- درمان بیماریهای گیاهی: در صورتی که گیاهان دچار بیماریهای گیاهی شدهاند، ممکن است نیاز به استفاده از سم بردو به عنوان یک روش درمانی برای کنترل و بهبود وضعیت گیاهان باشد.
- محافظت در مقابل شرایط آب و هوایی: در برخی موارد، استفاده از سم بردو میتواند به عنوان یک روش پیشگیری در برابر شرایط آب و هوایی نامساعد مانند رطوبت بالا و بارانهای فراوان مورد استفاده قرار گیرد.
ترکیبات تشکیل دهنده:
سم بردوفیکس یک محلول قارچکش است که به طور معمول از دو ماده اصلی تشکیل شده است: سولفات مس و کلرید کلسیم. این دو ماده به صورت زیر ترکیب میشوند تا سم بردو تهیه شود:
- سولفات مس (CuSO4): این ترکیب شیمیایی معمولاً به صورت پودر آبی رنگ موجود است. سولفات مس یک ترکیب مس است که به طور گسترده در کشاورزی به عنوان قارچکش استفاده میشود.
- کلرید کلسیم (CaCl2): این ترکیب شیمیایی نیز به عنوان یک ماده جامد استفاده میشود و به سم بردوفیکس اضافه میشود تا خواص حفاظتی و ضد قارچی آن تقویت شود.
ترکیب این دو ماده درست به تناسب مشخصی انجام میشود تا سم بردوفیکس تهیه شود. این محلول معمولاً با آب ترکیب میشود و سپس به گیاهان پاشیده میشود تا از بیماریهای قارچی و باکتریایی محافظت شوند.
فرمول های بردوفیکس:
سم بردوفیکس دارای فرمول ها و تناسب های مختلفی است که بسته به نوع بیماری و شدت آن، برای گیاه استفاده می شود. هر فرمول توصیه شده نتیجه تحقیق در مورد یک بیماری خاص است. به عنوان مثال، بوردو 8-8-100 برای کنترل سوختگی هلو و بوردو 12-12-100 برای کنترل جوانه مرده گیلاس توصیه می شود. از آنجایی که بوردو گیاهان را آبی رنگ می کند و ممکن است رنگ آنها را تغییر رنگ دهد، به همان اندازه که در گیاهان کشاورزی استفاده میگردد در گیاهان زینتی استفاده نمی شود. استفاده از بوردو در هوای گرم می تواند باعث زرد شدن و ریزش برگ ها نیز شود.
فرمول های بوردو به صورت سه عدد خط فاصله بیان می شوند: 8-8-100. عدد اول به پوند بلو استون (سولفات مس)، عدد دوم به پوند آهک (هیدراته) و عدد آخر به گالن آب مورد استفاده اشاره دارد. بنابراین، یک بوردو 8-8-100 حاوی 8 پوند سولفات مس، 8 پوند آهک و 100 لیتر آب است.
نحوه استفاده سم بردوفیکس در گیاهان زینتی:
استفاده از سم بردوفیکس برای گیاهان زینتی باید با دقت و با رعایت دستورالعملهای مناسب انجام شود. در ادامه نحوه استفاده از سم بردو برای گیاهان زینتی را توضیح میدهم:
- تهیه محلول: ابتدا محلول سم بردو را آماده میکنیم. برای تهیه محلول، مقدار مشخصی از سولفات مس و کلرید کلسیم را در آب حل میکنیم. مقادیر مورد نیاز برای تهیه محلول باید بر اساس دستورالعمل موجود بر روی بستهبندی مواد استفاده شود.
- انتخاب زمان مناسب: بهتر است محلول سم بردوفیکس را در زمانهای مناسبی که بیماریهای قارچی و باکتریایی معمولاً شدیدتر هستند (مانند اوایل بهار) استفاده کنید.
- پاشیدن بر روی گیاهان: محلول سم بردوفیکس را باید با استفاده از اسپری یا پمپهای پاشش گیاهی بر روی گیاهان زینتی پاشید. از اینکه محلول به طور یکنواخت روی سطح گیاهان پخش شود مطمئن شوید.
- رعایت احتیاطها: هنگام استفاده از سم بردوفیکس، از تماس آن با پوست و چشم و همچنین استفاده در در روزهای گرم خودداری کنید. همچنین مطمئن شوید که محلول به دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری شود.
- پیگیری و تکرار: برخی از بیماریهای گیاهی نیاز به تکرار استفاده از سم بردوفیکس دارند. بر اساس دستورالعمل مربوطه، زمان و فرکانس پاشش محلول سم بردو را رعایت کنید.
به هر حال، قبل از استفاده از هر نوع سم یا محلولی بر روی گیاهان زینتی، بهتر است با یک کارشناس گیاهپزشکی یا کشاورزی مشورت کنید تا مطمئن شوید که استفاده از آن برای گیاهان خاص شما مناسب است و به درستی انجام میشود.
زمان مصرف بردوفیکس:
استفاده از سم بردوفیکس در بهار معمولاً برای مقابله با بیماریهای قارچی و باکتریایی گیاهان مورد استفاده قرار میگیرد. در فصل بهار، با گرم شدن هوا و افزایش رطوبت، شرایط مناسب برای انتشار بیماریهای قارچی و باکتریایی فراهم میشود. بنابراین، استفاده از سم بردو در اوایل بهار میتواند به کنترل این بیماریها کمک کند.اما باید توجه داشت که استفاده از سم بردو در هوای خیلی گرم و خشک توصیه نمیشود، زیرا ممکن است باعث خشک شدن برگهای گیاهان شد و باعث آسیب به آنها شود. همچنین، برای استفاده از سم بردو در بهار، بهتر است قبل از شروع فصل رشد گیاهان، یعنی در اوایل بهار، از آن استفاده کنید.
مزایای سم بردو نسبت به سایر قارچ کش ها:
سم بردو یکی از قدیمیترین و موثرترین قارچ کشها است و مزایای زیر را نسبت به برخی از قارچکشهای دیگر دارد:
- اثربخشی در برابر بیماریهای قارچی: سم بردوفیکس برای مقابله با بیماریهای قارچی مانند سفیدک و پوسیدگی ناشی از قارچها بسیار موثر است.
- قابلیت استفاده در گیاهان مختلف: سم بردوفیکس میتواند بر روی گونههای مختلف گیاهان و محصولات کشاورزی استفاده شود.
- اثر ضد باکتریایی: علاوه بر اثر ضدقارچی، سم بردو همچنین اثر ضد باکتریایی دارد و میتواند در مقابله با برخی از عفونتهای باکتریایی نیز کارآمد باشد.
- قابلیت استفاده در کشاورزی آبی: سم بردو میتواند در کشاورزی آبی و کنترل بیماریهای مربوط به آبها نیز مؤثر باشد.
به هرحال، همواره باید توجه داشت که استفاده از هر نوع سم و محصول شیمیایی باید با دقت و با رعایت دستورالعملهای تولیدکننده انجام شود و از تمامی احتیاطهای لازم در استفاده از مواد شیمیایی پیروی شود.
اثرات و خطرات محیط زیستی سم بردو:
استفاده از سم بردو ممکن است به محیط زیست و حیوانات دیگر آسیب بزند. برخی از اثرات و خطرات محیط زیستی سم بردو عبارتند از:
- آلودگی آب: زمانی که سم بردو به صورت پاشیده شده بر روی گیاهان استفاده میشود، ممکن است با باران یا آبیاری به آبهای زیرزمینی یا سطحی نفوذ کرده و باعث آلودگی آب شود. این موضوع میتواند برای حیوانات آبزی و سایر موجودات زنده در آب، آسیبهای جدی ایجاد کند.
- تاثیر بر حشرات مفید: سم بردو ممکن است به حشرات مفید مانند زنبورها و کفشدوزکها آسیب برساند و باعث کاهش تعداد آنها شود که میتواند به تنظیم تعادل زیستی منطقه آسیب بزند.
- آسیب به خاک: استفاده بیش از حد از سم بردوفیکس میتواند منجر به آلودگی خاک شود و باعث کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک شود.
- تاثیر بر جانوران: مصرف بیش از حد سم بردو ممکن است به حیوانات خاکی و پستانداران آسیب برساند و باعث کاهش جمعیت آنها شود.
بنابراین، در استفاده از سم بردوفیکس و سایر مواد شیمیایی برای کشاورزی، حفظ محیط زیست و حیوانات دیگر باید بسیار مورد توجه قرار گیرد و از رعایت دقیق دستورالعملها و مقررات مربوطه پیروی شود.