درخت بادام

فروشگاه کشاورزی ارکیده در این مقاله تمامی اطلاعات در باره درخت بادام از قبیل منطقه کاشت خاک مناسب کاشت آبدهی و… را برای شما گرد هم آورده است. امیدواریم که این مقاله کمکی در جهت بهبود کشاورزی شما باشد. (تماس با ما)

1. گیاه شناسی درخت بادام:

درختان بادام 4 تا 10 متر ارتفاع می‌یابند و قطر تنه آنها حدود 30 سانتیمتر میشود . ساقه های جوان در ابتدا سبز رنگ هستند و اگر در معرض نور مستقیم قرار بگیرند مقداری به رنگ ارغوانی گرایش نشان می‌دهند ,و در سال دوم قهوه‌ای – خاکستری می‌شوند.

برگها (12.5–7.5 )سانتیمتر طول دارند و گلهایشان سفید الی صورتی کم رنگ است. گلها 5-3 سانتیمتر قطر و پنج عدد گلبرگ دارند و قبل از ظهور برگها در ابتدای بهار شکوفا می شوند. از زمان شکوفا شدن گلها تا رسیدن میوه 8-6 ماه طول می‌کشد.

درختان (دو ساله بادام) توانایی تولید میوه دارند و در( سال ششم) به حداکثر میزان باردهی خود می رسند.یزان محصول در بین انواع مختلف این درختان و همچنین شرایط نگهداری بین 1 تا 2 تن در هکتار (میوه با پوست) متغیر است. درختان بادام بطور میانگین 25-20 سال عمر می‌کنند.

درختان بادام خود گرده افشان نیستند و کاشتن حداقل دو درخت برای محصول دهی مناسب ضروری است. همچنین وجود زنبورهای عسل برای کمک به گرده افشانی این درختان لازم است.

برخی ارقام بادام دانه های تلخ مزه تولید می کنند. همانند P.amigdalus var amara این درختان بطور کل قامتی کوتاه تر و تاجی عریض تر از بادامهای معمولی (بادام شیرین ) دارند.

گرده تولید شده از درختان بادام تلخ مزه این توانایی را دارند که اگر گلهای درختان بادام معمولی را گرده افشانی کنند ، میوه هایی تلخ مزه تولید کنند و اگر از این گرده ها برای گرده افشانی سایر درختان بادام نیز استفاده شود، محصول بادام تلخ مزه خواهد شد.

در علوم باغبانی اثر دانه گرده بر روی کیفیت و طعم محصول پدیده رد گذاری (Xenia )خوانده می شود. به بیان دیگر دانه گرده ارقام تلخ مزه موجب تشکیل دانه های تلخ در ارقامی می شوند که اصولا طعم شیرینی دارند.

همچنین وجود کندوهای زنبور عسل در این درختان به گرده افشانی بهتر کمک موثری می کند.در فاصله زمانی بین باز شدن میوه و گرده افشانی آنها و رسیدن میوه ها ، برخی میوه های درخت در دو یا سه مقطع زمانی تا حدود 40 روز بعد از زمان شکوفایی گلها ریزش می کنند.(مقالات)

گاهی به دلایل : (ژنتیکی، دمای پایین در هنگام گلدهی و گلدهی زودهنگام ) مغز دوقلو در میوه بادام شکل میگیرد که اگر این میزان حداکثر 25٪ باشد از نظر تولید تجاری و حرفه ای این گیاه قابل قبول است.توجه : میوه بادام را بر اساس میزان مغز و چوبی که دارد در 5 گروه می توان قرار داد:

1. بادام سنگی که پوست بسیار سفت و سخت دارد (25-20٪ مغز) دلرد.
2. پوست سخت (35-25٪ مغز)
3. پوست نیمه سخت(45-35٪ مغز)
4. پوست نرم(55-45٪مغز)
5. پوست کاغذی(65-55٪ مغز)

2. نیاز های محیطی درخت بادام :

الف)نیاز های آبیاری:

اگرچه درختان بادام خشکی را تا حد قابل قبولی تحمل می کنند و کاشت این گیاه در برخی مناطق به شکل دیم انجام می شود اما به منظور تولید میوه مناسب و با کیفیت آبیاری این درختان در مکانهایی که تابستانهای خشک و بدون باران مناسب دارند ضروری است.  با انجام این کار میزان محصول 4-3 برابر می‌شود. در طی آبیاری نباید برگهای گیاه مرطوب و خیس شود زیرا این مسئله به شیوع بیماری های قارچی منجر می شود.

از آنجایی که تحمل این گیاه نسبت به خشکی خاک خوب است می توان در طی تابستان حداکثر هر سه هفته یکبار نسبت به آبیاری درختان بادام اقدام کرد البته توجه داشته باشید که هر مقدار تابستان گرم تر باشد اگر فاصله آبیاری نیز کوتاهتر و مثلا هفته ای یک مرتبه باشد کیفیت و کمیت میوه های بادام افزایش می‌یابد.

کمبود آ ب به همراه گرمای هوا می تواند موجب چسبیدن مغز بادام به قسمت چوبی بیرونی میوه شود و این مسئله بیرون آوردن مغز از میوه را مشکل می کند . اجازه دهید که سطح خاک در بین دو آبیاری خشک شود. مرطوب بودن همیشکی سطح خاک موجب زرد شدن و ریزش برگها و سپس زوال و از بین رفتن تمامی درخت خواهد شد.(فروشگاه)

ب) نور:

درختان بادام را باید در مکانی با نور کامل آفتاب یعنی حداقل 8-6 ساعت نور مستقیم آفتاب کاشت کرد. همچنین آفتاب مستقیم و زودهنگام در هنگام صبح، به عدم رشد و شیوع بیماری های قارچی در این گیاهان کمک می کند.عدم وجود نور کافی و سایه بودن مکان کاشت موجب عدم رشد و شکل گیری میوه  و یا ریزش گلها و میوه های جوان می شود.

ج)دما:

درختان بادام در مناطقی که تابستانهایی گرم و خشک و زمستانهای ملایم را دارند بهترین رشد را دارند. نیاز سرمایی این درختان در طی فصل رکود کم است و در حدود 400-100 ساعت به دمای زیر 7 درجه سانتیگراد نیاز دارند.

بادام اصولا به مناطق معتدل گرم تعلق دارد و به همین دلیل به سرماهای شدید زمستانی و یا سرماهای دیررس بهاره حساس است. گیاه بادام در اوج رکود خود می تواند سرما را تا حدود 22- درجه تحمل کند اما مشکل اصلی، وجود سرمای دیررس در ابتدای فصل بهار است .

بطور کل گلهای درختان بادام در ابتدای بهار زود شکوفا می‌شوند و وجود  سرمای دیررس در ابتدای بهار موجب ریزش گلهای این درخت می شوند. البته انواع دیررسی از این درختان وجود دارند که به دلیل گلدهی دیرتر و دیرهنگام نسبت به انواع معمولی، کمتر از این مسئله آسیب می بینند اما این به معنی حساسیت کمتر آنان در برابر سرما نیست. فقط چون بعد از گذشت خطر سرمای دیررس ابتدای بهار گلدهی دارند، گلهایشان در معرض این سرما قرار نمیگیرد و از بین نمی‌رود.

البته در مناطق نیمه گرمسیری که نیاز سرمایی این درختان در طی زمستان نیز برطرف نمی شود این گیاه عملکرد خوبی ندارد و گل و میوه چندانی تولید نمی کند.( درباره ما)

3. خاک درخت بادام:

بادام خاکهای  نسبتا سبک با زهکش خوب و مناسب را می پسندد و خشکی خاک را نسبتا خوب تحمل می کند. خاکهای مرطوب یکی از دلایل زوال و ازبین رفتن این درختان هستند .

همچنین این درختان نسبت به شوری خاک مقاومت خوبی ندارند بنابراین مناسب کاشت در مناطق ساحلی نیستند و کوددهی آنان نیز باید به صورتی انجام شود که عناصر و املاح اضافی در خاک جمع نشوند.

در مورد فاصله کاشت نیز اگر از پایه های بذری (معمولی) بادام استفاده شود فاصله مناسب درختان از یکدیگر( 7-5) متر است که در این صورت در حدود حداقل 250 درخت در هر هکتار می توان کاشت

البته این فاصله مربوط به زمانی است که آبیاری این گیاهان به خوبی و به شکل مناسب انجام شود در شیوه کاشت دیم که درختان آبیاری چندانی نمی شوند تراکم گیاهان بادام در هر هکتار بسیار بسیار کمتر و در حدود 60-50 درخت در هر هکتار است.

افرادی که چند عدد درخت بادام خانگی ویا در محیط محدود کاشته اند می توانند ازکودهایی مانند 20_20_20 به میزان 300 گرم برای هر درخت بصورت تدریجی در طی فصل رشد استفاده کنند .مثلا هریک ماه یکبار حدود 60 گرم برای هر درخت مناسب است.

همچنین در فصل بهار و با شروع رشد می توان لایه ای به ضخامت 7 سانتیمتر از خاک برگ بر روی سطح خاک درختان بریزید.

درباغات تجاری بادام، کوددهی باید طبق برنامه عمل شود در این باغات ابتدا توصیه میشود بافت خاک و اسیدیته و میزان مواد غذایی در خاک و بافتهای گیاهی،ازمایش شود، سپس با توجه به کمبودهای موجود برنامه کوددهی مشخص شود.

4. تکثیر:

از میوه این گیاه می توان برای تکثیر آن استفاده کرد. البته هسته (مغز) بادام باید خام باشد و فراوری نشده باشد ( یعنی حرارت ندیده باشد و تازه باشد. )

ابتدا بادام ها را که پوشش چوبی دارند  در ظرفی از آب برای 12 ساعت قرار دهید سپس در نوک پوسته چوبی بذر ترک ایجاد کنید .بعد آنها را به مدت 6 هفته در دمای 4-1 درجه میان خاک اره یا پیت موس و یا سایر مواد مشابه که کمی رطوبت را در خود حفظ می کنند قرار دهید . این مدت زمان رکود و استراحت بذر بادام را از بین می برد، بعد از این مدت می توان بذرها را کاشت .

عمق مناسب کاشت حدود 7 سانتیمتر است و بذرها را طوری بکارید که نوک آن به سمت بالا قرار بگیرند. برای مخلوط کاشت نیز می توان از خاک برگ +شن استفاده کرد.

گلدان حاوی بذرها را در مکانی با گرمای 24-18 درجه سانتیگراد در روشنایی قرار دهید  بادام را می توانید توسط قلمه گیری نیز تکثیر کنید که در این روش توصیه میشود از(قلمه های چوب سبز نرم )استفاده کنید.

قلمه ها به طول 15سانتی متر در بهار و یا اوایل تابستان از ساقه هایی که حاصل رشد جدید در همان سال هستند تهیه شوند و برگهای موجود در 10 سانتیمتری پایین قلمه حذف شوند

در صورت استفاده کردن از پودرهای ریشه زایی قبل از کاشت قلمه ها در بستر کاشت، احتمال ریشه زایی بیشتر خواهد شد. از مخلوط شن نسبتا درشت +پیت موس می توان استفاده کرد .این مخلوط را به خوبی باید خیس کنید و بعد از خروج آب اضافی برای کاشت قلمه ها استفاده کنید.

بعد از کاشت قلمه ها بر روی آنان کیسه پلاستیکی شفافی قرار دهید و ظرف حاوی قلمه ها را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب بگذارید.

ریشه زایی می تواند حدود 6 هفته طول بکشد. همچنین در طی این مدت اگر هفته ای یک مرتبه قلمه ها و سطح خاک را با یک قارچکش با عملکرد وسیع همانند (بنومیل یا کاپتان )اسپری کنید، احتمال شیوع بیماری های قارچی نیز کاهش می یابد.

5. پیوند زنی درخت بادام:

روش دیگر تکثیر این گیاهان است که در طی آن پیوندک از درختانی با عملکرد مناسب در تولید میوه و کیفیت بالای میوه انتخاب می شوند و بر روی پایه های مختلف پیوند زده می شوند. بجز بادام، پیوندکهای بادام را می توان بر روی پایه های درختانی همانند:( هلو، آلو و زردآلود نیز پیوند زد).

و انتخاب این پایه ها نیز بستگی به شرایط منطقه و آب و هوایی دارد. مثلا  پایه های هلو در خاک های نیمه مرطوب اما سبک با زهکش خوب مناسب است و بخصوص اگر مشکل فعالیت نماتد وجود داشته باشد (بخصوص رقم نماگارد از بین پایه های هلو) استفاده می شود و موجب پاکوتاه کردن بادام و البته کاهش عمر آن می‌شود.

در خاکهایی که مرطوب هستند می توان از (پایه آلو استفاده کرد) اگرچه از زردآلود نیز به عنوان پایه برای بادام استفاده می شود اما احتمال ناسازگاری بین این دو و از بین رفتن درخت پیوندی وجود دارد.

عمل پیوند معمولا اوایل تابستان انجام می‌شود و روش پیوند شکمی (سپری یا T) یکی از متداولترین روشها است و مکان پیوند زنی روی تنه درخت نیز حدود 70-50 سانتیمتر از سطح خاک باید فاصله داشته باشد .

6. هرس درخت بادام :

درخت بادام مشابه درخت هلو هرس می شود البته با شدت کمتر . در هر دوی این درختان میوه ها بر روی شاخه‌های یک ساله شکل می گیرد بنابراین با هرس منظم و مرتب درخت تشویق می شود تا مرتبا شاخه های یکساله و بارور تولید کند و از آنجایی که در بادام علاوه بر شاخه های یکساله، میوه ها روی سیخک ها نیز شکل می‌گیرند به همین جهت هرسی سبک تر نسبت به هلو نیاز دارد  .

هرس این گیاه از همان سال اول آغاز می شود و هرس در سالهای اولیه (سال اول تا سال سوم) بیشتر به منظور ایجاد ساختار مناسب در این درخت است.

نهال یکساله بادام زمانی که خریداری می شود معمولا دارای یک محور اصلی و چند ساقه فرعی کوچک و یا بزرگ (بسته به سن نهال) در اطراف محور اصلی می باشد.

بعد از کاشت معمولا از محور اصلی (تنه اصلی) حدود 100-90 سانتیمتر نگهداری میشود و قسمت سر نهال کوتاه می شوند. همچنین مابقی ساقه های روی تنه اصلی را که در زیر 30-20 سانتیمتر قسمت انتهایی تنه اصلی قرار دارند حذف می شوند. به بیان دیگر فقط 30-20 سانتیمتری انتهای تنه اصلی دارای ساقه های فرعی خواهد بود .

این ساقه ها نیز کوتاه و سربرداری می شوند به نحوی که 5-3 جوانه روی آنها باقی بماند. اگرچه این نوع هرس به نظر شاید کمی شدید برسد اما برای تربیت درخت بادام لازم است.

در( زمستان سال دوم) 4-3 شاخه را که از نظر قرار گیری در اطراف درخت و از نظر قدرت و سلامتی در وضعیت بهتری هستند را انتخاب می کنید و نگه می داریدو بقیه شاخه ها را کوتاه می کنید و نیازی به نگهداری آنان نیست زیرا نگهداری تمامی این ساقه ها در نهایت منجر به داشتن گیاهی با تاجی شلوغ و نامناسب خواهد بود.

حال نوبت به کوتاه کردن همان 4-2 شاخه ای می رسد که آنها را نگه داشته اید بدین صورت که حدود دو سوم از ارتفاع آنان باقی می ماند و یک سوم از ارتفاع آنان کوتاه می شود. همچنین امکان دارد که روی این 4-2 شاخه اصلی، شاخه های کوچکی نیز شکل گرفته باشند

این شاخه ها نیز کوتاه می شوند بدین صورت که دو جوانه روی آنها نگهداشته و بعد آنها را سرزنی می کنید این عمل موجب تحریک درخت به تولید شاخه های بیشتر خواهد شد و هر قدر شاخه های جدید بیشتر شوند میوه دهی نیز در آینده بیشتر خواهد بود.

در زمستان (سال سوم )هرس به شکل ساده تری انجام می شود زیرا این درخت سه ساله اکنون فرم و شکل اصلی خود را پیدا کرده است. در مورد این درختان، شاخه های اصلی را بررسی می کنید. شاخه های فرعی که روی آنها شکل گرفته است نیاز به کوتاه سازی دارند به نحوی که یک دوم یا یک سوم از طول آنها نگهداشته می شوند و بقیه حذف می شوند. 

روشی که تا کنون مطالعه کردید از زمان کاشت نهال یک ساله تا زمانی که درخت سه ساله می شود انجام می شود. از سال چهارم به بعد هرس باروری برای این درخت انجام می شود. یعنی هرسی که به شکل گیری ساقه های جدید ویکساله ودرنتیجه میوه دهی گیاه کمک کند